Het VARA/NPS-programma Zembla toonde zondagavond dat onder meer de grote pensioenfondsen ABP, PGGM en het Spoorwegpensioenfonds miljoenen euro’s beleggen in de Amerikaanse wapenindustrie.Uit de uitzending van het tv-programma blijkt dat Nederlandse pensioenfondsen in 2006 voor 229 miljoen euro hebben belegd in Amerikaanse producenten van clusterbommen. Vorig jaar staken de fondsen 59 miljoen euro in mijnenfabrieken. Ook zou er veel geld gaan naar bedrijven die het niet zo nauw nemen met kinderarbeid en milieu.

„Clustermunitie is verwerpelijk wapentuig, maar we hebben voor onszelf geen richtlijnen die ons verbieden om daarin te beleggen”, aldus directeur beleggingen R. Munsters van het ABP. Hoewel Nederland het internationale landmijnenverdrag heeft ondertekend, ziet Munsters geen beletsel. „Onze strategie is om een aantrekkelijk rendement te maken en de ondernemingen die in de wapenindustrie opereren laten soms een aantrekkelijk rendement zien.”

Maar, zei Munsters, beleggen draait niet alleen om geld. „ABP kijkt bij zijn beleggingsbeslissingen ook naar zaken als milieu, sociaal beleid en goed ondernemingsbestuur. Hoe gaat een bedrijf om met milieu, rechten van werknemers en rechten van aandeelhouders? Wij voelen op dit punt een grote verantwoor- delijkheid als vertegenwoordi- ger van onze deelnemers.”

Het fonds voor ambtenaren (2,5 miljoen deelnemers) belegt volgens Zembla in zeven bedrijven die clusterbommen produceren.

Voorzitter H. Alders van het pensioenfonds PGGM voor de zorgsector liet Zembla weten dat over de controversiële beleggingen wordt gesproken en dat hij niet uitsluit dat het fonds tot de conclusie komt dat „wij dat niet meer moeten doen.” De voorzitter van het Spoorwegpensioenfonds, E. Nikkels, maakte bekend dat zijn fonds „op voorhand geen bedrijven uitsluit. Ook geen wapenfabrikanten.”

De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen liet weten dat de desbetreffende fondsen grote spelers zijn op het financiële veld en dat zij hun maatschappelijke rol serieus nemen. „De Nederlandse pensioenfondsen werken continu aan de aanscherping van hun principes. Veel fondsen hebben een beleid rond maatschappelijk verantwoord beleggen, dat ze in de dagelijkse praktijk zo goed mogelijk uitvoeren.”

Zowel PvdA-Kamerlid Depla als Van Velzen van de SP liet zondag weten ervoor te pleiten dat de overheid pensioenfondsen verplicht hun investeringen openbaar te maken. „Als je werknemers verplicht deel te nemen aan zo’n fonds, dan hebben zij er recht op te weten waar hun geld heen gaat”, aldus Depla. Van Velzen wenst een „ethische code” voor fondsen.

Ook CDA-Tweede Kamerlid Omtzigt dringt aan op openheid van de pensioenfondsen over hun beleggingen, zodat „maatschappelijke controle” mogelijk wordt. Omtzigt denkt aan een code die in samenspraak met de deelnemers van het pensioenfonds wordt opgesteld.