Dat bepaalde de voorzieningenrechter in Den Haag vrijdag. De zaak was aangespannen door de ANBO. De ouderenorganisatie vond dat de methode te veel inbreuk op de privacy maakt.De SVB controleert sinds 1999 of ouderen stiekem samenwonen. Ze krijgen dan minder AOW. De rechter oordeelde dat huisbezoeken wel toegestaan zijn, maar alleen als er een concrete verdenking van fraude is. Steekproeven, zoals de SVB die de laatste maanden uitvoerde, zijn nu dus verboden.

De ANBO is tevreden over de uitspraak. „Er was veel onrust onder ouderen. Wij zijn natuurlijk ook tegen fraude, maar door de steekproeven voelden sommigen van onze leden zich echt gecriminaliseerd”, aldus een woordvoerder.

Een woordvoerster van de SVB noemt het lastig te zeggen of het nu moeilijker wordt fraude te constateren. Van alle fraudegevallen wordt volgens haar minder dan 1 procent ontdekt door de steekproeven. „De bezoeken zijn een deel van de risicoanalyse die wij maken. Nu is in ieder geval wel duidelijk dat we bevoegd zijn om huisbezoeken af te leggen.”

Ook een woordvoerder van staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken stelt dat de uitspraak „in ieder geval geen gevolgen heeft voor bestaande wetgeving.” De uitspraak moet nog door Sociale Zaken worden bestudeerd voordat er volgens de zegsman conclusies getrokken kunnen worden.

Tweede Kamerlid Spekman (PvdA) vreest dat de uitspraak een effectieve fraudebestrijding kan ondergraven. Uit ervaring weet de voormalig wethouder van de gemeente Utrecht dat onaangekondigde huisbezoeken belangrijk zijn als er uitkeringen worden verstrekt. „Een ruimhartig sociaal beleid blijft alleen in stand als het streng, eerlijk en rechtvaardig is.”