Iemand leeft exemplarisch als anderen zich in hun gedragingen kunnen richten naar de voorbeeldige handel en wandel van zo’n persoon. Vooral jongeren hebben personen nodig aan wie zij een voorbeeld kunnen nemen. Zulke personen worden ook wel met een moeilijker term aangeduid met identificatiepersonen. Iemand vereenzelvigt zich met een ander die hij als een ideaal beschouwt. Zo’n ideale persoon vervult een modelfunctie voor anderen. Zoals hij zich gedraagt, gaan anderen zich ook gedragen.Roeping
In de Bijbel leert de Heere ons heel duidelijk dat christenen voorbeelden horen te zijn. Zij hebben zich zo te gedragen dat de overige gezinsleden jaloers op hen worden en in hun spoor willen gaan. Zij hebben een aantrekkelijk licht te verspreiden in het geheel van de kerkelijke gemeente, maar net zo goed op hun werk en in het midden van de maatschappij. Christenen hebben zo exemplarisch te leven, dat anderen zich gedrongen voelen hun voorbeeld te volgen.

Deze roeping kent een centrale plaats in de Bergrede. Daar zegt Christus: „Gij zijt het licht der wereld; een stad boven op een berg liggende, kan niet verborgen zijn. Noch steekt men een kaars aan, en zet die onder een koornmaat, maar op een kandelaar, en zij schijnt allen, die in het huis zijn; Laat uw licht alzo schijnen voor de mensen, dat zij uw goede werken mogen zien, en uw Vader, Die in de hemelen is, verheerlijken.”

Hoe kunnen christenen exemplarisch leven, zodat anderen een voorbeeld aan hen nemen? Ook hierin is de Bijbel helder. Alleen als zijzelf het voorbeeld nemen aan Christus. In de gelovige navolging van Christus ontvangen zij zo veel genade uit Hem, dat zij op hun beurt lichtende sterren worden. Niet dat zij zich dat zo bewust zijn en dat zij dat zo van zichzelf weten, want vaak dragen zij het licht op hun rug. Maar anderen merken het licht wel op, waar zij het menigmaal niet kunnen bekijken.

Aangezien de navolging van Christus de bedding is waardoor deze genade het deel van de gelovigen wordt, worden zij daartoe opgeroepen: „Zijt dan navolgers Gods, als geliefde kinderen; En wandelt in de liefde, gelijkerwijs ook Christus ons liefgehad heeft.” Of zoals het elders staat dat Christus het Zelf zegt: „Leert van Mij, dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart.”

Klacht
Er wordt nog wel eens geklaagd over het feit dat er heden ten dage zo weinig geestelijke identificatiefiguren in kerkelijke gemeenten voorhanden zijn. Aan wie kunnen jongeren een voorbeeld nemen? Tot wie kunnen zij zich wenden met hun geestelijke vragen en noden? Zijn er nog wel geestelijke vaders en moeders in Israël? Vroeger waren ze er, maar nu? Deze klacht wordt door velen geuit, maar het zijn vooral predikanten die dit nog wel eens doen.

Nu is het niet zonder grond dat genoemde klachten geuit worden. De vraag mag echter wel gesteld worden of de klagers wel gerechtigd zijn om te klagen. Wie als ouder klaagt zonder zelf zijn kinderen in de wegen en de vreze des Heeren voor te gaan, moet maar niet klagen over de toestand in het algemeen en daarmee in feite over anderen, maar over zichzelf. Wie als ambtsdrager of predikant klaagt, onderzoeke eerst zijn eigen hart en leven: Leef ikzelf wel exemplarisch?

Oudvaders
Onze oudvaders hebben diverse handleidingen voor ambtsdragers en in het bijzonder voor dienaren des Woords geschreven. Die verschillen in die zin van de algemeen gereformeerde handleidingen, dat zij zeer sterk de nadruk leggen op de voorbeeldfunctie van ambtsdragers en predikanten. Wie het woord dat hij in pastoraat en prediking spreekt, niet versiert met een heilige en exemplarische levenswandel, trekt niet aan, maar stoot af en is er oorzaak van dat anderen Christus en God lasteren. In deze zin hebben ambtsdragers een dubbele en predikanten een driedubbele verantwoordelijkheid. Zij hebben het grote gewicht van hun ambt te gevoelen.

Hoe meer ze dat mogen voelen, des te meer zullen zij voorzichtig leven. Wie als ambtsdrager en predikant bedeeld mag zijn met de echte vreze des Heeren zal bij alles leren vragen: Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal? Heere, leer mij zo te handelen en te wandelen dat ik anderen geen sta-in-de-weg ben, of nog erger, dat ik anderen op het verkeerde pad breng.

Vraag
De Heere leest net als wij kerkbodes. Zou het Hem niet bedroeven als ambtsdragers en predikanten daarin openlijk hun wereldse e-mailadres den volke kond doen? Is het exemplarisch als personen die zeggen niet alleen de waarheid schriftuurlijk, maar ook bevindelijk voor te staan, er publiekelijk getuigenis van afleggen dat zij een open internetverbinding hebben?

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Nederhemert en bijzonder hoogleraar aan de VU te Amsterdam vanwege de Hersteld Hervormde Kerk.

Reageren? goedbekeken@refdag.nl