De namen van degenen die aan ds. W. à Brakel (1635-1711) hun vragen stelden zijn onbekend, maar wat er in hun ziel omging blijkt uit de antwoordbrieven die zij van de bekende en geachte Rotterdamse predikant ontvingen. Deze brieven werden door velen overgeschreven, totdat ze uiteindelijk werden gedrukt. Kennelijk waren er in die dagen nogal wat mensen die niet meer wisten wat ze van hun eigen hartenleven moesten denken.

De eerste brief is gericht aan „mijn dierbare vriend.” Een man die gekweld wordt door inwonende zonden en klaagt over zijn duistere, dodige staat. Het is zo laag met hem afgelopen dat hij vraagt of van iemand zoals hij nog gezegd zou kunnen worden dat hij misschien genade bezit. Het antwoord kenmerkt zich door tere, heldere, ontdekkende eenvoud, waarin een viertal stellingen ter toetsing wordt uitgewerkt. Zijn die vier hoofdzaken er niet? Vrees dan, en laat de schrik des Heeren u bewegen tot het geloof. Maar beschrijven ze uw staat? Ontken dan het werk van de Geest toch niet. Deze „trouwhartige brief” eindigt met de opmerking: „Veel tijd heb ik ervoor genomen, om u deze lange brief te schrijven, uit liefde en tot behoud van uw ziel. De Heere, Die machtig is, herstelle, vertrooste en verlevendige u…”

De tweede brief is de kortste en begint als volgt: „Mijn zeer dierbare geliefde in onze Heere Jezus Christus. Het is mijn gedachte, dat u naar enig onderwijs verlangt over de geestelijke strijd; daarom zal ik er iets over zeggen.” Van dit ”iets” mag gezegd worden: Het is veel.

Datzelfde geldt ook van de langste brief, geschreven aan een koopman in ”Albanië” in Nieuw-Nederland, nu bekend als Albany, de hoofdstad van de staat New York. De oorspronkelijk titel luidt: ”Behelzende een Opwekking en Bestiering tot en in de Bekeringe, Heiligmakinge, ende ’t Leven door het Gelove op de Beloften”.

Deze drie brieven zijn vol geestelijk goud - eerbiedig, afsnijdend, onderwijzend en gespeend van alle oppervlakkigheid. De lezer wordt als het ware met de neus op de zaken gedrukt. Laat dit eens tot u doordringen… Overdenk eens kalm… Bedrieg u niet door te denken… In deze weg is het nodig dat u… Hier komt nog meer bij, let op uw hart… Als iemand het ware geestelijke leven van God ontvangen heeft… Velen zijn, als het over de oefening des geloofs gaat…

Blijkbaar was ook rond 1700 de eenvoudigheid van het Evangelie van Christus voor Gods kinderen de moeilijkheid. Zij begeerden met al hun onmogelijkheden en strijd bij de hand genomen te worden. Ds. à Brakel toont zich ook in deze brieven een Schriftgeleerde onderwezen in het Koninkrijk der hemelen. Hij had verstand van het zaligmakend werk van de drie-enige God, en was een zoutend zout te midden van zijn geslacht. Nog spreekt hij nadat hij gestorven is. Het zou onder Gods zegen een dwaze bouwer de ogen kunnen openen voor de valse gronden waarop hij zijn hoop heeft gevestigd, en een wijze bouwer in al zijn tobben tot bemoediging kunnen dienen. Beiden zouden er goed mee zijn.

Als u dit boekje even snel wilt lezen, begin er dan maar niet aan - het heeft geen nut. Maar wilt u het rustig, al overdenkend doornemen, vraag God of Hij er in mee wil komen.

Dr. C. R. van den Berg verzorgde op verantwoorde wijze deze heruitgave. Zijn wens is de onze: „Dat deze drie brieven na bijna drie eeuwen nóg zullen fungeren zoals ”vader Brakel” het graag zag.”