Zitten is slecht voor een mens, stelt Jan van Heiningen. Met zijn vrouw Ina runt hij Leefcomfort in Hoevelaken. Het bedrijf brengt inmiddels twaalf jaar „ergonomische en levenscomfort verhogende producten” aan de man, voornamelijk relaxfauteuils en bedden. „Liggen is gezonder. Wanneer iemand met zijn benen omhoog zit, met de rug achterover, kantelt het bekken. De rug wordt daardoor veel minder belast en komt nauwelijks in de knel, wat de doorbloeding verbetert en voor spierontspanning zorgt. Dit wordt als prettig ervaren.”Deze ontspanning zorgt ervoor dat iemand op andere momenten minder klachten heeft, vult Ina van Heiningen aan. „We adviseren klanten dan ook hun voetenbank vaak te gebruiken.”

Of mensen voor een relaxfauteuil kiezen of niet, er valt sowieso het nodige bij te schaven aan het koopgedrag van consumenten, meent Van Heiningen. „Enkel design lijkt te tellen bij de aanschaf van een bank of stoel. Wanneer iemand een slecht zittend meubel mooi vindt, maakt hij zichzelf wijs dat het wel losloopt met dat matige zitcomfort. Zo houd je jezelf voor de gek. Overigens past de huidige collectie relaxfauteuils in elk interieur. De tijd van grote oubollige stoelen is voorbij.”

Ondanks zijn overtuiging dat ergonomisch verantwoord meubilair voor elke Nederlander goed is, ongeacht diens leeftijd, ziet Van Heiningen maar een beperkte groep over de drempel van zijn showroom stappen. „Vooral vijftigplussers, de gemiddelde leeftijd ligt rond de 75. Dertigers en veertigers komen enkel wanneer ze klachten hebben, maar dat geldt ook voor de meeste senioren. We zien hier mensen met onder meer problemen met rug, schouders en stuit en klanten die kampen met botontkalking of reuma.”

Populariteit
Prominent probeert naast senioren eveneens een nieuwe doelgroep aan te boren. „We hebben ook fauteuils voor jongeren in ons assortiment. Bedoeld voor iedereen die ’s avonds na een dag werken relaxed in een makkelijke stoel wil zitten, al dan niet voorzien van een draaivoet. Desgewenst met de voeten omhoog en de rug iets naar achteren”, aldus Lambert van Asselt, marketing manager bij Prominent. „En vergeet niet, er zijn ook veel vitale ouderen zonder aandoening die voor een goede zit gaan. Mensen met klachten vormen circa de helft van ons klantenbestand.”

Van Asselt wijt de populariteit van de relaxfauteuil aan de trend in de maatschappij om meer te letten op gezondheid en comfort. „Neem de hang naar gezondere voeding en de populariteit van home-cinemasets. Veel mensen gunnen zichzelf comfort en schaffen een stoel met een hoge, verstelbare rugleuning en een voetenbank aan.”

Prominent richt zich sinds drie jaar vrijwel volledig op fauteuils. De onderneming telt met ingang van 1 maart negen vestigingen, verspreid over het land. Meer showrooms volgen, voorspelt Van Asselt. De twee winkels van Velderhof in Hillegom en Zeist vallen ook onder Prominent.

Verdrinkingsgevaar
Een Prominentvestiging herbergt tussen de zestig en negentig fauteuils. „Dat aanbod is meer dan voldoende”, meent Van Asselt. „Aan de hand van onze brochure maken veel mensen thuis een selectie. Ze stappen daardoor enigszins voorbereid de showroom binnen. Onze adviseurs geven informatie om te voorkomen dat mensen hun aandacht te veel op voor hen minder geschikte stoelen richten. Uiteindelijk volgt de fase van nauwkeurig passen en meten. Hierbij komen zaken als zithoogte, zitdiepte en rugondersteuning aan de orde.”

Leefcomfort heeft circa 230 fauteuils staan. Verdrinkingsgevaar ligt vanwege dit aantal op de loer. „We nemen klanten daarom kort na binnenkomst bij de hand”, vertelt Ina van Heiningen. „Door gerichte vragen te stellen over wensen en eventuele klachten, vallen vrij snel veel fauteuils af.”

Ontspanning
De route om tot een definitieve keuze te komen, blijkt te verschillen. Bij Leefcomfort gaan de voeten van de vloer. „Omdat de benen door de voetenbank worden ondersteund, richt een klant de aandacht op de rug. Wat voelt iemand, biedt de stoel voldoende steun? Zijn er holle ruimtes? Als dit duidelijk is, vervolgen we het aanmeten, met de voeten op de grond.

Ontspanning is hierbij belangrijk. Soms duurt het even voordat dit een klant lukt. Zeker wanneer iemand kwaad is, omdat zijn familie hem naar de showroom heeft gestuurd.”

Bij Prominent begint het meetproces met de stoel in de basisstand, vertelt Van Asselt. „De klant zit rechtop met de voeten op de vloer. Is de juiste stoel gevonden, dan gaan we met de rest van de details aan het werk.”

Basisvoorwaarden

Prominent formuleerde enkele jaren geleden zeven basisvoorwaarden voor een goede fauteuil. Verschillende collega’s hanteren soortgelijke criteria; om de klant een meubel met een maximum aan zitcomfort te kunnen leveren.

1. Goede neksteun;

2. Ondersteuning van de wervelkolom;

3. Juiste lendeondersteuning;

4. Juiste zithoek;

5. Armleggerhoogte;

6. Zitdiepte;

7. Zithoogte.

Mogelijkheden

Het fauteuilsegment kent verschillende onderdelen. Stoelen die niet, enigszins of volledig aangepast kunnen worden. In alle gevallen probeert een specialist ervoor te zorgen dat een fauteuil goed bij de klant aansluit. Ook de goedkoopste stoel dient in zijn ogen een hoog zitniveau te bieden.

Aan veel modellen kunnen snufjes worden toegevoegd: Een of meerdere motoren wanneer het handmatig verstellen van voetenbank en rugleuning te zwaar is. Een lendepompje om te kunnen variëren met de steun in de onderrug. Een sta-opsysteem. Een nek of hoofdkussen. Verwarming en massage zijn ook mogelijk. Evenals toevoegingen als hogere wielen om aan de tafel te kunnen eten.

De prijs van een relaxfauteuil begint bij zo’n 500 euro, maar bedraagt al snel het dubbele. De prijs kan, mede vanwege gekozen toevoegingen, zonder moeite oplopen naar 2000 tot 3000 euro.

Qua stijl zijn klassieke en moderne varianten leverbaar in tal van stoffen, met of zonder voet, eventueel voorzien van hout of chroom.

Marktoverzicht

De markt voor relaxfauteuils groeit snel. Talrijke bedrijven spelen op die ontwikkeling in. Zo is in veel meubelzaken een hoekje te vinden waar dergelijke stoelen worden aangeboden. Andere presenteren zich als specialist die maatwerk levert, bijvoorbeeld Zitcomfort-Bennekom. Ook postorderbedrijven als Wehkamp en Neckermann proberen een graantje mee te pikken. Prominent (met vestigingen in heel Nederland), Leefcomfort in Hoevelaken en PractiComfort in Katwijk zijn de grootste spelers op de relaxfauteuilmarkt.

Verschillende specialisten zenden desgevraagd een brochure met het modellenoverzicht, zodat thuis een voorselectie kan worden gemaakt. Beschikt iemand niet over het juiste vervoer, dan wordt hij thuis opgehaald.

Bij wie niet in staat is om een winkel te bezoeken, komt een adviseur voorrijden om een aantal fauteuils te demonstreren. Daarbij wordt volgens speciaalzaken niets opgedrongen.

Medische noodzaak

Hanneke Schoemaker-Post, ergotherapeute in Wageningen, geeft regelmatig het advies om een relaxfauteuil aan te schaffen. „Er is dan sprake van bijvoorbeeld parkinson, reuma, circulatiestoornissen of contracturen. Voordeel bij dergelijke klachten is dat in een relaxfauteuil de houding afgewisseld kan worden, dat een meer ontspannen zit mogelijk is en dat een sta-opsysteem aan te brengen is. Bij een medisch aantoonbare noodzaak vergoedt een ziektekostenverzekeraar in veel gevallen een relaxfauteuil. Daarvoor is een rapport van een ergotherapeut en/of een huisarts nodig.”

Schoemaker reageert nuchter op de vraag of een relaxfauteuil ook voor mensen zonder klachten noodzakelijk is. „Wie lui en goed ondersteund wil zitten, moet zeker zo’n stoel aanschaffen. Maar om te ontspannen en bij te tanken kun je natuurlijk ook in bed gaan liggen.

Gezonde mensen moeten in elk geval zorgen voor een actieve zit. Wat mij opvalt, is dat de rugleuning van veel gewone stoelen te veel achterover helt, wat zitten met een mooi afgevlakte rug verhindert. Daarnaast is de luie fauteuil bij veel mensen te breed, te diep en te laag. Zaken om bij de aanschaf van een zitmeubel goed op te letten.”

Ilonka van Ravensberg is als ergotherapeut en oefentherapeut Mensendieck werkzaam bij het Ergonomisch Adviesbureau in Amsterdam. „Ik geef regelmatig het advies een relaxfauteuil met sta-opsysteem aan te schaffen, omdat er mensen aankloppen die moeite met opstaan hebben. Overigens kleeft er een gevaar aan relaxfauteuils. Ouderen neigen er nogal eens toe een stoel uren achter elkaar in relaxhouding te laten staan, wat rugklachten kan veroorzaken.”

Of gezonde mensen een relaxfauteuil aan moeten schaffen? „Ik kan niets bedenken waardoor zo’n fauteuil goed voor hen zou zijn”, stelt Van Ravensberg. „Mensen ervaren de zit in een relaxfauteuil als prettig, maar voor het lichaam is een relaxhouding niet zo ontspannend. De beste zithouding is die met de rug in een hoek van 110 graden met beide voeten op de grond. Steunen de voeten niet meer op de grond, dan wordt de rug extra belast, wat stijfheid kan opleveren. Vergelijk het met rechtop in bed zitten, waarbij dit na verloop van tijd ook op kan treden.

Wie vermoeid is, kan het beste even naar bed gaan. Een matras is er tenslotte voor gemaakt om op te liggen en het lichaam in die stand optimaal te ondersteunen.”