Servië wijst plan voor Kosovo af
BELGRADO - De VN-gezant voor Kosovo, Martti Ahtisaari, kreeg gisteren direct tegengestelde reacties op zijn plan voor de toekomst van de Servische provincie Kosovo.
De Kosovo-Albanese president Fatmir Sejdiu verwelkomde het plan meteen, terwijl president Boris Tadic van Servië het afwees omdat het voor Kosovo de weg opent naar uiteindelijke onafhankelijkheid.Volgens het plan-Ahtisaari mag de in meerderheid door etnische Albanezen bewoonde provincie Kosovo zich losmaken van Servië en zich aansluiten bij internationale instellingen. Maar het gebied blijft voorlopig onder internationaal bestuur staan. Bovendien moeten extra maatregelen worden genomen om de Servische minderheid te beschermen.
Ahtisaari liet het woord ”onafhankelijkheid” niet vallen. Wel wordt in het door hem gepresenteerde plan gerept over een eigen vlag en volkslied. Ook moet Kosovo de mogelijkheid krijgen zelfstandig internationale verdragen te sluiten.
In Kosovo wonen naar schatting 1,9 miljoen mensen. Officieel is circa 88 procent Albanees en 7 procent Servisch. Het gebied staat sinds 1999 onder bestuur van de Verenigde Naties.
Ahtisaari wil de Servische minderheid bijzondere voorrechten geven op het gebied van onder meer religie en onderwijs. De Europese Unie zou er in een overgangsfase op moeten toezien dat de rechten van de Servische minderheid voldoende worden beschermd.
Volgens de Finse bemiddelaar hebben Serviërs en de etnische Albanezen nog één kans om deze maand een compromis te bereiken over de toekomst van Kosovo. De VN-gezant wil vanaf half februari met de Serviërs en Kosovaren in Wenen verder onderhandelen over zijn plan. Hij is echter niet erg optimistisch dat daarbij een compromis wordt bereikt. Daarna moet de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zich over de voorstellen buigen.
Rusland heeft al gedreigd zijn veto te gebruiken als Servië niet akkoord gaat met de definitieve versie van het plan-Ahtisaari. De VS hebben het plan van Ahtisaari gisteren verwelkomd als „eerlijk en evenwichtig”.
Voor Servië is alleen een vorm van vergaande autonomie voor Kosovo bespreekbaar. „Een opgelegde onafhankelijkheid zou een gevaarlijk politiek en juridisch precedent vormen”, aldus president Tadic.
De Servische premier Vojislav Kostunica noemde het voorstel onrechtmatig, omdat het het VN-handvest schendt door de soevereiniteit van Servië te ondermijnen. Ahtisaari is niet bevoegd om Servisch territorium op te delen, zei Kostunica.
Ahtisaari vertrok na zijn gesprek met Tadic naar de Kosovaarse hoofdstad Pristina om daar zijn plan aan de Kosovaarse leiders te presenteren. Terwijl Sejdiu het plan verwelkomde, wezen de vertegenwoordigers van de Servische minderheid in Kosovo de voorstellen af.
Veel Kosovo-Serven leven in het gebied tegen de grens met de rest van Servië aan. Daarom is ooit het voorstel geopperd om Kosovo te delen en de noordelijke grensstreek bij het resterende Servië te voegen, als Kosovo het Servische staatsverband verlaat.
Een leider van de Servische minderheid in Kosovo, Slavisa Janackovic, noemde het plan onacceptabel. „Ahtisaari is hiernaartoe gekomen om ons te bedriegen. Alle Serviërs zullen Kosovo verlaten, het zal een onafhankelijke Albanese staat worden.”
Ahtisaari zei gisteren dat de zes grote machten in de zogeheten Contactgroep (Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië en Rusland) zo’n opdeling niet zouden accepteren.