Daar stond ik met een mondvol tanden. Heel jonge vrouw. In haar krot liepen nog een paar dreumesen rond. Met een soort breipen moest het gebeurd zijn. Het was ’gelukt’, maar vraag niet hoe. Ze was er beroerd aan toe.De meeste van de illegale abortussen wereldwijd worden in Latijns-Amerika uitgevoerd. Volgens het British Medical Journal en het Alan Guttmacher Institute zijn dat er 4 miljoen per jaar.

Een ander verhaal, uit 2003: de Nicaraguaanse autoriteiten verklaarden dat voor een abortus bij een negenjarig meisje de ouders en de arts niet zouden worden gestraft. Het meisje was verkracht en zwanger geraakt. De openbaar aanklager zei dat met deze abortus de wet niet was overschreden, omdat het leven van het meisje gevaar liep.

Aan deze twee gebeurtenissen moest ik aan denken toen het PvdA-Kamerlid Gillárd minister van Ontwikkelingssamenwerking Van Ardenne vragen stelde naar aanleiding van een artikel in deze krant. Dat ging over de wijziging van de abortuswet in Nicaragua. Begin november maakte het Nicaraguaanse parlement abortus opnieuw strafbaar. Abortus is verboden, ook wanneer het leven van de moeder in gevaar is. Dat kon alleen gebeuren met steun van de sandinisten, die op dat moment een belangrijke kandidaat in de aanbieding hadden voor de presidentsverkiezingen: Daniel Ortega. Ortega heeft inmiddels gewonnen en is weer president. Hij was dat ook in de jaren tachtig en was voorstander van abortusliberalisering.

In de aanloop naar de verkiezingen moesten Ortega en de zijnen bij de stemmers in het gevlij komen. Ze werden op hun wenken bediend. De rooms-katholieke en de evangelische kerken presenteerden begin oktober 200.000 handtekeningen in het parlement met de vraag artikel 165, dat abortus in sommige omstandigheden toelaat, opnieuw uit het strafrecht te schrappen. Ortega had intussen de RK-Kerk omhelsd en afstand genomen van de tot dan toe geldende abortuswet (als het leven van de moeder in gevaar is of als er sprake is van ernstige beperkingen is abortus tot twintig weken toegestaan). Ook uit politieke overwegingen vond hij het niet onverstandig toe te geven. De regels rond abortus werden aangescherpt. Sinds 26 oktober 2006 riskeert iemand die een vrouw helpt bij een abortus, acht jaar gevangenisstraf. Ook vrouwen die een foetus laten wegnemen omdat die hun leven bedreigt, kunnen voortaan in Nicaragua een tot vier jaar cel krijgen (in dat land heet dat een therapeutische abortus).

De meerderheid van de overwegend rooms-katholieke bevolking zou achter de wet staan. Maar vrouwenorganisaties in Nicaragua voelen zich verraden door de sandinisten. Zij zeggen dat de maatregel vooral de armste vrouwen op het platteland treft. Illegale abortussen zullen toenemen, met alle wantoestanden die daarbij horen. Ook bevordert de staat het abortustoerisme naar de buurlanden (uitgezonderd El Salvador).

Verder klagen de artsen over de aangescherpte wet. Zij zeggen elk jaar 400 buitenbaarmoederlijke zwangerschappen te beëindigen. Met name die vrouwen lopen een hoge kans om te sterven als ze hun zwangerschap niet laten afbreken.

Los van waardeoordelen over het reguleren van abortus, moet worden gesteld dat tien jaren sandinisme (1979-1989) Nicaragua’s gezondheidszorg weinig hebben opgeleverd en dat de verschillende regeringen die daarop volgden er een potje van maakten. Nicaragua bereikt geen betere volksgezondheid, hogere morele status of verminderde sterfte door abortus te verbieden op grond van een politiek spel. Wat is uw mening?

Marie van Beijnum
Reageren aan auteur persoonlijk: buitenlandsezaken@refdag.nl.