Slovenië bereidt zich voor op de euro
LJUBLJANA (ANP) - Slovenië kijkt met spanning uit naar 1 januari, de dag dat het land de euro invoert. Hiermee is het de eerste van de in 2004 toegetreden EU-lidstaten die de Europese eenheidsmunt mag invoeren. Slovenië wordt het dertiende lid van de Europese Monetaire Unie (EMU).
De invoering van de euro is een mijlpaal in de ontwikkeling van Slovenië. De handel met de andere lidstaten van de Europese Unie wordt nu een stuk eenvoudiger.De Slovenen zijn echter niet geheel gerust op wat hun binnenkort te wachten staat. Twee op de drie Slovenen zijn bang dat winkeliers de overgang misbruiken om de prijzen te verhogen.
In 2002 was bij de invoering van de euro onder meer in Nederland de perceptie van prijsstijgingen anders dan wat officiële cijfers weergaven. De Europese Commissie riep de voormalige Joegoslavische republiek in november op om consumenten ervan te overtuigen dat prijzen na de invoering van de euro niet gaan stijgen.
Slovenië zegt geleerd te hebben van de fouten van andere landen en is al in maart begonnen met het weergeven van prijzen in euro’s, naast tolars, de huidige nationale munt. Zo kan de consument alvast wennen aan de waarde van de euro. Vanaf 1 tot en met 14 januari worden de tolar en de euro naast elkaar als betaalmiddel gebruikt.
De wisselkoers is vastgesteld op 239 tolar per euro. Dit is geen gemakkelijke omrekenkoers, waardoor winkeliers de prijzen al snel afronden. „Vooral voor diensten als parkeren is dit onvermijdelijk”, aldus de Sloveense premier Janez Jansa. Hij verwacht echter dat het afronden beperkt blijft en weinig invloed op de inflatie zal hebben.
De Sloveense overheid probeert ook het vertrouwen van de consument te winnen door belastingen en prijzen van overheidsbedrijven en -diensten stabiel te houden. De regering zegt alert te zijn op prijsstijgingen in andere sectoren, maar dit is moeilijker te controleren.
In november was al een aantal voorbeelden van buitenproportionele prijsstijgingen gemeld door de Sloveense consumentenbond. Bioscoopkaartjes stegen in korte tijd met 33 procent en de prijs van diepvriesaardappelen nam in diverse supermarkten met 50 procent toe.
Volgens de Sloveense minister van Financiën, Andrej Bajuk, zijn dit slechts incidenten en geven de cijfers van het Sloveense bureau voor de statistiek geen grote prijsstijgingen aan.
Brussel maakte in mei bekend dat Slovenië aan de vereiste criteria voldoet om lid te worden van de EMU. Dit kwam niet als een verrassing. Slovenië heeft sinds de onafhankelijkheid een evenwichtig macro-economisch beleid gevoerd. In juni 2004 heeft het de tolar gekoppeld aan de euro, ter voorbereiding op het volledige lidmaatschap van de EMU.
Dit zorgde voor een daling van de inflatie van 3,6 procent in 2004 tot 2,5 procent in 2005. Er is een maximale inflatie van 2,6 procent toegestaan om de euro in te mogen voeren. Volgens schattingen van een gerenommeerd onderzoeksinstituut is de inflatie in Slovenië in 2006 gelijk gebleven. Voor 2007 wordt een lagere inflatie verwacht.
Daarnaast voldoet Slovenië ruimschoots aan de eisen die er aan het begrotingstekort en de overheidsschuld worden gesteld. Die eisen zijn bedoeld om de euro stabiel te houden. Het begrotingstekort bedroeg in 2005 1,4 procent van het bruto binnenlands product. Het tekort van 2006 en 2007 wordt geschat op respectievelijk 1,1 en 1,4 procent. Het tekort mag binnen de eurozone maximaal oplopen tot 3 procent. De staatsschuld is iets lager dan 30 procent van het bbp, waar de EU 60 procent toelaat.
De invoering van de euro in Slovenië heeft volgens een macro-econoom van ABN AMRO nagenoeg geen invloed op de koers van de munt. „Slovenië heeft met 2 miljoen inwoners een relatief kleine economie.”
Volgens de econoom heeft een stijging van de inflatie in Nederland ook maar een heel kleine invloed op de euro. „Alleen bij grote landen is er een risico op koersschommelingen in de euro.”
De eerste Sloveense euro’s zijn al sinds 15 december te koop voor het grote publiek. De munten tonen helden en monumenten van het land. Via diverse sites als speurders.nl en marktplaats.nl worden de nieuwe munten al in de voorverkoop gedaan.
Ook de EU-landen Cyprus en Malta hebben een aanvraag ingediend voor de invoering van de euro, per 2008. Brussel vond de aanvraag van Cyprus in november nog onvoldoende gedetailleerd, maar was wel tevreden over Malta.