Wel een auto kopen, maar niet besturen
RIYAD - Hoewel het vrouwen in Saudi-Arabië niet is toegestaan een auto te besturen, is er in de hoofdstad nu een showroom geopend waar vrouwen, bijgestaan door enkel verkoopsters, auto’s kunnen bekijken alvorens ze te kopen en waar ze terecht kunnen met vragen over technische aspecten van de voertuigen. Verkoopsters noch klanten mogen de auto echter voor een testrit mee naar buiten nemen.
In het conservatieve Saudische koninkrijk is het vrouwen merkwaardig genoeg al decennia lang toegestaan om auto’s te kopen en te bezitten, maar nog steeds niet om erin te rijden.Bijna de helft van alle auto’s in Saudi-Arabië is in het bezit van vrouwen. De vrouwen die in de showroom werken, hebben een opleiding gevolgd van enkele weken. Toch is het kunnen besturen van een auto voor de functie geen vereiste.
Vanuit de showroom kunnen de vrouwelijke klanten via een live verbinding op een lcd-scherm de meer dan honderd modellen bekijken in de ernaast gelegen showroom, die wel door mannen wordt gerund.
De invloed van conservatieve denkers is in het streng islamitische land verstrekkend. Daarom vrezen sommigen voor het lot van dit initiatief. Een vergelijkbare showroom in een andere stad heeft namelijk enkele jaren geleden kort na de opening zijn deuren weer moeten sluiten.
De segregatie tussen de geslachten is in heel Saudi-Arabië doorgevoerd. In scholen, restaurants en banken komen mannen en vrouwen elkaar nooit tegen. Daarnaast zijn vrouwen van bepaalde beroepsgroepen, zoals de juridische, volledig uitgesloten.
De introductie van vrouwelijke autoverkopers op de arbeidsmarkt lijkt een opsteker voor tegenstanders van de segregatie. Toch zegt de Saudische schrijfster Maram Mekkawi dat er voor elke stap voorwaarts op het ene vlak, er op het andere vlak een stap terug wordt gezet.
Ze ziet raakvlakken met de situatie van Rosa Parks, de zwarte vrouw die in de jaren vijftig in de VS weigerde op te staan voor een blanke man. De vergelijking kwam bij Mekkawi op door een recente gebeurtenis. Op een congres waar bij uitzondering mannelijke en vrouwelijke artsen in dezelfde ruimte aanwezig waren, weigerde een van de mannen voor een gemengd publiek te spreken. De vrouwelijke artsen kregen te horen dat ze de zaal moesten verlaten en deden dat ook, tot grote woede van vrouwen elders in het land die later over dit incident hoorden.
Mekkawi denkt dat de vrouwelijke artsen zich alleen zo mak de zaal uit hebben laten jagen omdat ze door de samenleving geprogrammeerd zijn om een dergelijke vernedering te kunnen verdragen.
De reden dat men vreest voor het initiatief van de showroom voor vrouwen, is dat conservatieve mannen alles wat vrouwen dichter bij auto’s brengt beschouwen als het openen van de poort naar emancipatie.
Toch zijn het niet alleen de mannen in Saudi-Arabië die bezwaar maken tegen vrouwen achter het stuur. Op de opiniepagina van een Saudische krant beweert een vrouw dat autorijden „vrouwen berooft van hun vrouwelijkheid” en haar in situaties brengt waarin ze de strikte scheiding tussen man en vrouw zal kunnen schenden. Contact met medewerkers van benzinepompen en veiligheidsbeambten bij checkpoints of het afdoen van de sluier wordt door haar als zeer onwenselijk omschreven. „En”, voegt zij er aan toe, „vrouwen kunnen van nature dat zware werk niet aan.”
In gematigder kringen vindt men dat vrouwen tenminste voor noodgevallen zouden moeten kunnen leren autorijden. Bekend zijn de verhalen van situaties waarin vrouwen mannelijke familieleden met spoed naar het ziekenhuis reden, vermomd als man met de typische rood-wit geblokte sjaals om hun hoofd gebonden.