Volkert van der G. mag dan tot dusver blijven zwijgen en zelfs in hongerstaking zijn gegaan uit protest tegen zijn behandeling, de zaak zelf is duidelijk. Formeel is hij onschuldig zolang hij niet veroordeeld is, maar het zou wel raar moeten lopen wanneer hij straks werd vrijgesproken bij gebrek aan bewijs.Daarbij is het altijd het mooiste wanneer de dader voor de rechtbank zijn misdragingen eerlijk opbiecht en (enig) oprecht berouw toont, maar ook zonder dat kan hij tot een fikse straf veroordeeld worden. Uit de revisie van de Puttense moordzaak is wel duidelijk geworden dat ook met een bekentenis niet alles gezegd is. Er is meer nodig.

Bij de pro-formazitting van gisteren zijn nog wat zaken naar buiten gekomen die duidelijk maken dat er sprake is van overvloedig bewijs. Het bloed van Fortuyn zat op het pistool dat Van der G. in zijn bezit had. Celmateriaal van het slachtoffer werd op zijn broek aangetroffen. Bovendien is Volkert van der G. tot aan zijn arrestatie continu achtervolgd.

Duidelijk is ook dat er sprake was van moord met voorbedachten rade. Dat gevoegd bij de grote maatschappelijke onrust die de moord veroorzaakt heeft, maakt dat een hoge straf op zijn plaats is.

Een van de intrigerendste vragen is nog steeds of de moord in alle opzichten een eenmansactie is geweest of dat de dader in overleg met anderen heeft geopereerd. Tot dusver is van medestrijders en adviseurs niets gebleken. Wel bleek het pistool bij een eerder misdrijf te zijn gebruikt, maar tussen de verdachte en de vorige eigenaar althans bezitter van het wapen kan slechts sprake zijn geweest van een zakelijke transactie.

Daarnaast is er de vraag naar de motieven van de dader. Lagen die uitsluitend in de hoek van de dierenbescherming of was er sprake van een veel bredere politiek-ideologische haat tegen Fortuyn? Zolang Volkert blijft zwijgen, zullen we het moeten doen met gissingen.

Zo moeten we ook gissen naar zijn motieven om te zwijgen. Is dat om zijn minachting voor politie en justitie tot uitdrukking te brengen? Is dat om het effect te vergroten van een uitgebreide, ideologisch geïnspireerde verklaring die hij straks in de rechtszaal zal afleggen?

Het moet voor hem toch ook grote waarde hebben om zijn (in eigen ogen ongetwijfeld nobele) motieven aan het volk duidelijk te maken. Daarmee bereikt hij een publiek dat een veelvoud is van wat hij met zijn bezwaarschriften bij de Raad van State kon bereiken.

Daarvoor is wel vereist dat hij de rechtbank haalt. Maar ook dan kan hij besluiten om niets te zeggen. Het is nu eenmaal een keiharde. Het argument dat Volkert zo nodig onder dwang gevoed moet worden omdat hij anders zijn geheim in zijn graf meeneemt, heeft daarom maar beperkte waarde.

Discussie is inmiddels ook ontstaan over een van de drie rechters. Volgens LPF-kamerlid Hoogendijk is Vermolen als actieve PvdA’er ongeschikt om deze zaak te doen. Gelukkig is die keuze inderdaad niet, maar de zaak-Van der G. is duidelijk geen rechtszaak waarbij, gezien de tegenstrijdige verklaringen en het beperkte bewijsmateriaal, het subjectieve oordeel van de rechter de doorslag moet geven.