Met aandacht heb ik in het RD van 22 en van 30 november de artikelen gelezen van mevrouw mr. Verhage-van Kooten en de heer P. Visser over minister Verdonk. Verhage geeft een negatief en Visser geeft een positief oordeel over het beleid van de VVD-politica.Verhage vindt de uitspraken van de bestuursrechter en de afdeling bestuursrecht van de Raad van State slechts marginaal. Van belang is echter wat de Algemene wet bestuursrecht vermeldt, waarvan de eerste en de tweede tranche op 1 januari 1994 en de derde tranche op 1 januari 1998 in werking zijn getreden.

Te beginnen bij afdeling 3.2, met als opschrift: ”Zorgvuldigheid en belangenafweging”. Daar worden de voorwaarden genoemd waaraan bestuursbesluiten moeten voldoen, zoals de nodige kennisvergaring over de relevante feiten en af te wegen belangen (artikel 3.2). Verder mag het bestuursorgaan niet de bevoegdheid tot het nemen van een besluit gebruiken voor een ander doel dan waarvoor die bevoegdheid is verleend, ook wel met de Franse term genoemd: ”détournement de pouvoir” (artikel 3.3).

Ook weegt het bestuursorgaan de rechtstreeks bij het besluit betrokken belangen af, voor zover niet uit een wettelijk voorschrift of uit de aard van de uit te oefenen bevoegdheid een beperking voortvloeit (art. 3.4, lid 1). Ten slotte is van belang de bepaling dat de voor een of meer belanghebbenden nadelige gevolgen van een besluit niet onevenredig mogen zijn in verhouding tot de met het besluit te dienen doelen (art. 3.4, lid 2).

Er is ook een procedure om bij de overheid die het besluit heeft genomen bezwaar te maken, waarna een nieuw besluit volgt. Vervolgens beoordeelt de bestuursrechter en eventueel later de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State in beroep of hoger beroep eveneens of aan deze voorschriften is voldaan.

Trias politica
Het lijkt me dat de bestuursrechter en genoemde afdeling van de Raad van State bij hun beoordeling zich zeer uitvoerig beraden over genoemde punten bij beroep en hoger beroep. Ik denk dat Verhage de waarde van de uitspraken van genoemde bestuursrechters bagatelliseert.

Dat wil niet zeggen dat uitspraken van rechters onfeilbaar zijn, maar de wetgevende macht (het parlement) houde zijn vingers af van deze uitspraken. Dat zou in strijd zijn met de trias politica (de scheiding der machten).

Ik ben van mening dat met een generaal pardon het recht minder gediend wordt dan met de procedure via de Algemene wet bestuursrecht, waarbij reclamanten en appellanten individueel worden beoordeeld. Vooral nu de consequenties van zo’n pardon niet kunnen worden overzien. Dat houdt niet in dat bij de uitvoering van rechterlijke uitspraken methodes mogen worden gebruikt die in onze rechtsstaat niet passen, zoals het onverwachts bij nacht en ontij personen, onder wie kinderen, met geweld van het bed lichten en uitzetten.

De auteur is secretaris van de kiesvereniging van de ChristenUnie in Reeuwijk.