Er viel bij de Tweede Kamerverkiezingen veel te kiezen. De partijprogramma’s verschillen fundamenteel waar het gaat om het stellen van prioriteiten in de komende jaren, ook met betrekking tot het financieel-economisch beleid.Over het algemeen kan gesteld worden dat de plannen van het CDA en de VVD ondernemersvriendelijker zijn dan de keuzes van de linkse partijen. Het Centraal Planbureau heeft berekend dat in het partijprogramma van de PvdA en vooral de SP de lastendruk voor bedrijven zich ongunstiger ontwikkelt dan bij VVD, CDA en ChristenUnie.

Het is dan ook niet vreemd dat vanuit werkgeverskringen negatief is gereageerd op de verkiezingsuitslag. Want hoewel deze op verschillende manieren wordt geïnterpreteerd, is duidelijk dat de huidige coalitie van CDA en VVD niet kan doorregeren. Waarschijnlijk komt er een kabinet dat steunt op CDA en PvdA, aangevuld met SP, GroenLinks of ChristenUnie.

In deze bijdrage wil ik geen oordeel geven over de wenselijkheid van welke coalitie dan ook, al was het maar omdat behalve een mening over het financieel-economische beleid ook andere overwegingen een rol spelen bij politieke keuzes. Maar voor beleggers van iedere politieke kleur is het interessant om te weten of een centrumlinks kabinet negatieve consequenties zal hebben voor de Nederlandse aandelenmarkt.

Een analyse van de koersontwikkeling in de afgelopen 25 jaar laat zien dat de MSCI Netherlands-index (over de keuze voor deze index straks meer) in perioden met een centrumlinkse coalitie (dus met in ieder geval CDA en PvdA) gemiddeld 21,9 procent op jaarbasis steeg. Met een centrumrechts kabinet (CDA en VVD beide in de regering) werd gemiddeld 10,9 procent rendement behaald. De acht jaar paars, de coalitie van PvdA, VVD en D66, leverde gemiddeld 7,1 procent per jaar op.

Nu zegt de koersontwikkeling op zichzelf niet zo veel. Deze wordt vooral internationaal bepaald en wellicht vielen de centrumlinkse kabinetten toevallig samen met goede beursjaren. Een vergelijking van de prestaties van de Nederlandse aandelenmarkt met die van een Europese beursindex schept echter alsnog helderheid.

Om er zeker van te zijn dat bij de uitkomsten een verschil in methodologie geen rol speelt, wordt de MSCI Netherlands-index vergeleken met de MSCI Europe index. Deze vergelijking versterkt echter het beeld van de centrumlinkse ”outperformance”. Tijdens centrumlinkse coalities deed de Nederlandse beurs het gemiddeld 10 procent beter dan het Europese gemiddelde, bij centrumrechtse kabinetten leverden Nederlandse aandelen 2 procent minder rendement op dan de Europese aandelenmarkt als geheel. Onder paars was er nauwelijks rendementsverschil.

De verschillen in de beursontwikkeling tijdens de diverse soorten van regeringscoalities is groot, maar het gaat te ver om deze toe schrijven aan het kabinetsbeleid. Zo zou het kunnen zijn dat maatregelen van centrumrechtse kabinetten steeds pas in volgende periodes hun gunstige uitwerking op het bedrijfsleven hebben gehad. De conclusie moet dan ook zijn dat er geen direct verband is tussen de samenstelling van de regeringscoalitie en de ontwikkeling van de Nederlandse beurs. Wat op zichzelf toch nuttige informatie is: de belegger in Nederlandse aandelen hoeft niet bang te zijn voor een centrumlinks kabinet.

Zou dan wellicht de stabiliteit van de coalitie invloed op de beurs hebben? Deze is moeilijk te kwantificeren, maar lijkt evenmin het verschil te maken. De Nederlandse aandelenmarkt presteerde in relatieve zin het best tijdens de instabiele kabinetten-Van Agt II en -Van Agt III. In deze korte periode (slechts 419 dagen) steeg de Nederlandse index 25,4 procent op jaarbasis, terwijl de Europese index 13,1 procent opliep. Een verschil van meer dan 12 procent.

Het kabinet-Van Agt II bestond uit CDA, PvdA en D66 en viel voortijdig, mede doordat CDA-premier Van Agt en PvdA-leider Den Uyl slecht met elkaar overweg konden. Het kabinet-Van Agt III was een minderheidskabinet van CDA en D66 dat werd gevormd nadat de PvdA-ministers het kabinet hadden verlaten.

Overigens is een coalitie van CDA, PvdA en D66 nu weer mogelijk, maar om meerdere redenen onwaarschijnlijk. Maar om nou te zeggen dat we daardoor een mooie prestatie van de Nederlandse beurs mislopen…

De auteur is werkzaam als beleggingsstrateeg bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.