„Ik roep alle Irakezen, Arabieren en Koerden op te vergeven en te verzoenen in de geest van de profeet Mohammed en Jezus Christus”, zei de voormalige president. Hij staat met zes anderen terecht voor zijn rol in een militaire campagne tegen de Koerden eind jaren tachtig, waarbij meer dan 180.000 mensen om het leven kwamen.De 69-jarige Saddam toonde zich dinsdag rustig en beleefd tegen de rechters van het Iraakse strafgerechtshof in Bagdad. Zondag was hij nog in woede uitgebarsten toen de doodstraf tegen hem werd uitgesproken. Dat was in verband met de executie van 148 sjiieten na een aanslag op hem in 1982.

Een hof van beroep is intussen begonnen de doodstraf tegen Saddam opnieuw te bekijken. Een uitspraak wordt niet voor eind dit jaar verwacht. Als het vonnis wordt gehandhaafd, moet de executie binnen dertig dagen worden voltrokken.

Het is onzeker of de tweede zaak voor die tijd is voltooid. De door de sjiieten gedomineerde regering van premier Nuri al-Maliki wil dat de executie zo snel mogelijk wordt voltrokken. Maar Koerdische politici willen wachten tot de afronding van de zaak Anfal, de naam van de operatie van het Iraakse leger op Koerdische dorpen in 1988 waarbij chemische wapens werden ingezet.

De belangrijkste VN-rapporteur over marteling, Manfred Nowak, heeft zich dinsdag uitgesproken tegen de doodstraf voor Saddam Hussein. „Zelfs een persoon als Saddam zou niet de doodstraf mogen krijgen”, stelt Nowak, die ook de procesgang tegen de Iraakse oud-dictator hekelde.

Volgens Nowak had Saddam voor een „echt onafhankelijk tribunaal” moeten worden gebracht, bijvoorbeeld het Internationaal Strafhof in Den Haag. Daar zou een eerlijk, transparant proces mogelijk zijn geweest en zou het opleggen van de doodstraf niet tot de mogelijkheden hebben behoord, stelt de VN- rapporteur.

Hoewel Nowak het waarschijnlijk acht dat Saddam verantwoordelijk is voor een groot aantal moorden en wijdverbreide martelpraktijken, had naar zijn mening toch een gevangenisstraf in plaats van de doodstraf opgelegd moeten worden. Nowak steunt de Europese Unie, die de schuldigverklaring van Saddam toejuicht, maar de Iraakse regering ertoe oproept het doodvonnis niet te voltrekken.

Iran heeft laten weten voor uitvoering van de doodstraf tegen Hussein te zijn. Wat Iran betreft is de voormalige Iraakse president, met wie Iran in de jaren 1980-1988 in oorlog was, een misdadiger die het verdient te sterven. „Wij hopen dat dit rechtvaardige, juiste en wettige vonnis tegen deze crimineel wordt uitgevoerd”, zei regeringswoordvoerder Gholam Hossein Elham dinsdag op een persconferentie.

Ondertussen dreigt de in 2003 verboden Ba’athpartij van Saddam met aanslagen op de zwaar bewaakte Groene Zone in Bagdad als hun gevangen leider wordt opgehangen. Dat maakte de partij dinsdag op haar officiële internetpagina bekend. In de zone zijn onder meer de regering, de Amerikaanse ambassade en de rechtbank waar Saddam terechtstaat gehuisvest.

Overigens kunnen voormalige leden van de Ba’athpartij binnenkort weer aan de slag bij de overheid. Een commissie die na de Amerikaanse invasie het openbare leven zuiverde van aanhangers van het oude regime, zal de regering aanraden de ba’athisten hun baan terug te geven.

Ongeveer honderd ambtenaren van het Iraakse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn aangeklaagd wegens vermeende marteling van honderden gedetineerden in een gevangenis in het oosten van Bagdad. Dat maakte een zegsman van het ministerie dinsdag bekend. De verdachten zouden in een detentiecentrum geheten Locatie Nr. 4 gevangenen hebben mishandeld.

Bij twee mortierinslagen in een koffiehuis in de sjiitische wijk al-Qreiaat in Bagdad zijn dinsdagavond ten minste veertien mensen om het leven gekomen en zestien personen gewond geraakt, aldus de politie. De aanval lijkt een vergelding te zijn voor een mortierbeschieting eerder dinsdag op een soennitische wijk, waarbij 7 doden en 25 gewonden vielen.