De voormalige Egyptische stafchef Salah Halaby zei in een vraaggesprek met persbureau Associated Press dat het Iraakse leger na de Golfoorlog van 1991 en alle jaren waarin het geen nieuwe wapens heeft kunnen aanschaffen, te zwak en gedemoraliseerd is om serieuze tegenstand te kunnen bieden aan de Amerikaanse troepen en hun moderne wapentuig. „Het Iraakse leger heeft geen enkele kans om pal te staan en zal als een zandkasteel in elkaar zakken”, zei Halaby, aanvoerder van het Egyptische contingent in de door de VS geleide coalitie die Irak in 1991 uit Koeweit verdreef.

Halaby en andere Arabische deskundigen gaven commentaar terwijl het Amerikaanse Congres vorige week hoorzittingen belegde over een mogelijke aanval op Irak. Daaruit kwam naar voren dat de kans groot is dat de VS langere tijd in Irak zullen moeten blijven om het land na de val van het regime van Saddam Hussein bijeen te houden.

Zowel sprekers op de hoorzittingen als deskundigen in het Midden-Oosten waarschuwden voor het gevaar dat Saddam Hussein in het geval van een Amerikaanse aanval alle massavernietigingswapens waar hij nog over beschikt zal gebruiken tegen de Amerikaanse troepen, tegen landen die de VS bij de aanval logistieke steun geven of tegen Israël.

Halaby zei te geloven dat het Iraakse leger een Amerikaanse aanval te baat zal nemen om af te rekenen met Saddam. Als opdrachtgever van de invasie van Koeweit wordt de president waarschijnlijk verantwoordelijk gesteld voor de militaire nederlaag en alle ellende die Irak daarna te verduren heeft gekregen. „Ik twijfel er niet aan dat het Iraakse leger, zodra het de gelegenheid krijgt Saddam Hussein te pakken te nemen, dat zonder aarzeling zal doen, omdat dit leger in de Golfoorlog is vernederd en zijn eer wil wreken.”

Halaby liet zich er niet over uit wie Irak zouden moeten gaan regeren zodra Saddam is afgezet. De VS werken samen met uitgeweken Iraakse legerofficieren aan plannen voor een toekomstige regering. De Iraakse oud-generaal Wafiq al-Samarraei, die in 1995 is gevlucht, zei dat de Amerikanen zich geheel op Saddam moeten fixeren. Als hij eenmaal gevangen is genomen of gedood, zei al-Samarraei in een telefonisch vraaggesprek vanuit Londen, „is het karwei gedaan.” Hoe langer de Amerikaanse militaire actie duurt, des te groter wordt de kans dat Irak chemische wapens of andere massavernietigingswapens inzet, zei al-Samarraei, die tijdens de Golfoorlog aan het hoofd stond van de Iraakse militaire inlichtingendienst.

Tijdens de Golfoorlog vuurde Irak 39 Scud-raketten af op Israël en een paar op Saudi-Arabië, waar Amerikaanse troepen gelegerd waren. Alle raketten hadden een conventionele lading.

Iraakse functionarissen pochen dat hun strijdkrachten klaar zijn voor de aanval en elke invasie zullen weerstaan. Kranten in Bagdad meldden afgelopen week dat Saddam met de top van de luchtmacht had gesproken over plannen om de slagkracht te vergroten. Luchtmachtcommandant Hamid Rija Shilah verzekerde de president bij die gelegenheid dat zijn militairen klaarstaan om agressors aan te pakken en te verslaan. Berichten uit Irak wijzen erop dat Saddam zijn strijdkrachten in hoogste staat van paraatheid heeft gebracht. Saddam heeft alle nodige voorzorgen genomen, „alsof de apocalyps voor de deur staat”, zei Haroun Mohammed, een uitgeweken Iraakse journalist.

Met 350.000 tot 400.000 manschappen is het Iraakse leger nog maar 40 procent van wat het was voor de Golfoorlog. Veel van de reguliere eenheden zijn naar het noorden en zuidoosten van het land gedirigeerd om de oppositie de kop in te drukken, terwijl de elitetroepen van de Republikeinse Garde in en rond Bagdad zijn gestationeerd om de president te bewaken.

Defensieanalisten zeggen dat het Iraakse wapentuig dateert van voor 1990 en grotendeels uit verouderd Sovjetmaterieel bestaat. Irak heeft ongeveer 2000 tanks, waaronder een paar honderd relatief moderne T-72’s, en enkele honderden straaljagers en onderscheppingsvliegtuigen. In welke staat het materieel zich bevindt is onduidelijk.

De sancties die na de invasie van Koeweit tegen Irak werden afgekondigd, omvatten een verbod op de invoer van reserveonderdelen. Evenmin is bekend over welke chemische en biologische wapens Irak mogelijk nog beschikt. Het land mag ballistische raketten bezitten die binnen een bereik van 145 kilometer blijven, maar die kunnen worden opgevoerd om verdergelegen doelen te raken. Ook ligt het voor de hand dat Irak nog een paar Scud-raketten voor de VN-wapeninspecteurs verborgen heeft weten te houden. Daarmee kan het Israël treffen.

De Amerikaanse minister van Defensie, Donald Rumsfeld, zei deze week dat het moeilijk zou zijn om de Iraakse wapens met alleen luchtaanvallen uit te schakelen, omdat Irak veel ervaring heeft opgebouwd met het verplaatsen van wapens. Rumsfeld herhaalde nogmaals dat de regering geen besluiten heeft genomen over de manier waarop zij Saddam Hussein ten val wil brengen. „Om te beginnen weten we niet of de VS een militaire operatie uitvoeren met betrekking tot Irak”, zei hij.