Machines waarvoor de federale overheid vier jaar geleden 3 miljard dollar beschikbaar stelde, zodat elk kiesdistrict de nieuwe machines kon aanschaffen. Men wilde namelijk een herhaling van de verwarring in Florida in 2000 voorkomen. De overwinning van de Republikein George Bush was daar zo nipt (een verschil van 0,009 procent van de stemmen) dat in tal van districten opnieuw werd geteld.„Men weet de problemen in Florida aan de stem- en telprocedures en besloot daar eens en voor altijd een eind aan te maken door moderne machines in te voeren. In feite was dat een foute diagnose van het probleem. Het verschil in Florida was namelijk zo klein, dat élk telsysteem tot verwarring zou hebben geleid”, aldus Warren Stewart van de organisatie VoteTrustUSA, een organisatie die pleit voor handhaving van het oude papieren stemsysteem.

Terug naar het oude systeem met stembiljetten waarop de kiezer gewoon met rood potlood een kruisje zet achter de naam van de uitverkoren kandidaat? Dat is precies wat gouverneur Bill Richardson van Nieuw Mexico heeft besloten, nadat tests met de allernieuwste ”touch screen”-stemmachines niet goed uitvielen. „Jammer, maar dan toch maar beter terug naar een systeem dat 200 jaar lang z’n diensten heeft bewezen; het is belangrijk dat de kiezers vertrouwen hebben in het systeem en als dat het oude papieren systeem is dan heb ik daar geen problemen mee”, aldus Richardson.

Wat is het probleem met de nieuwe stemmachines? „Gebrek aan ervaring en gebrek aan opleiding”, aldus Warren Stewart. Hij wijst erop dat Washington in 2002 wel geld beschikbaar stelde om nieuwe stemmachines aan te schaffen, maar er was geen geld voor opleiding en training van de mensen die ermee moeten werken in de stembureaus.

Verder blijken deze machines nogal eens kuren te vertonen. Computerspecialist Edward Felten van de Universiteit van Princeton (New Jersey) heeft met z’n medewerkers verschillende modellen getest. Sommige stemmachines liepen na korte tijd vast, net als computers. Andere gaven er na registratie van zo’n vijftig kiezers eenvoudig de brui aan. Een machine van het bedrijf Hart InterCivic gaf bij de recente voorverkiezingen in Illinois 100.000 stemmen meer aan dan dat er uitgebracht waren…

„Dat zijn de technische problemen; maar wat te doen als krakers software van de stemmachines vervuilen met programma’s om de verkiezingen in het honderd te laten lopen of om een bepaalde partij te bevoordelen? Dat is tamelijk makkelijk te doen. Daarom pleiten wij ervoor in ieder geval printers aan stemmachines te koppelen zodat men achteraf een papieren controle heeft, ook al is dat geen waterdichte garantie tegen opzettelijk geknoei”, aldus Felten.

Hij is niet de enige die waarschuwt. Het GAO (General Accounting Office, de onafhankelijke rekenkamer van het parlement) heeft samen met de Columbia Universiteit van New York ook onderzoek gedaan. Met als resultaat een pleidooi voor een goede begeleiding van de mensen die de stemmachines beheren en een papieren registratie van wat de machines doen. „Overdreven zorgen”, vindt Mark Radke, chef marketing van Diebold Election Systems, een bedrijf dat miljoenen heeft verdiend aan touchscreen stemmachines zónder papieren uitdraai.

„De moderne stemmachines zijn betrouwbaarder dan het antieke oude systeem waarbij met de hand werd geteld; trouwens, ook toen was geknoei mogelijk en met onze laatste machines is dat vrijwel onmogelijk”, aldus Radke. Warren Stewart is niet overtuigd. „Papieren stembiljetten kan je net zo vaak hertellen als je wilt; de papierloze machines van Diebold moet je maar gewoon geloven en dat is volgens ons niet voldoende om de kiezer de verzekering te geven dat de stem die hij of zij uitbrengt ook werkelijk honderd procent correct wordt geregistreerd”, aldus Stewart.