Daarvoor waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in het rapport “Maten voor gemeenten 2006”, dat donderdag is verschenen. Tussen 1999 en 2004 moeten de gemeentes het met steeds minder geld doen, terwijl hun kosten gestegen zijn. Die namen jaarlijks met een procent toe, tweemaal zoveel als in de marktsector. De gemeentes zijn steeds meer geld kwijt aan hun personeel, dat ook nog eens minder productief is geworden.Een van de kostenposten is het eigen bestuurswerk. Dat heeft te maken met de zogeheten dualisering van het gemeentebestuur, waarbij gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders los van elkaar zijn komen te staan. Hierdoor zijn op de gemeentehuizen veel meer ambtenaren nodig.

Gecorrigeerd voor de inflatie namen de gemeentelijke uitgaven de afgelopen tien jaar maar nauwelijks toe. Publieke sectoren als onderwijs, veiligheid en zorg kregen er de afgelopen jaren meer bij dan de gemeentes. In 2004 gaven deze 38 miljard euro uit.

Dat de gemeentes achterblijven heeft ook te maken met het afstoten van een aantal taken, zoals openbaar vervoer, onderwijs en woningbouw. Dat verklaart ook waarom de productie licht is gedaald. Maar zelfs als verzelfstandiging van allerlei gemeentelijke diensten wordt meegerekend, blijft de stijging van de productie achter bij de bevolkingsgroei (0,4 tegenover 0,6 procent).