De internationaal zeer omstreden concerten van popster Madonna hebben veel mediabelangstelling gekregen, zowel positief als negatief. Diverse organisaties hebben hun walging hierover uitgesproken en actie ondernomen. Minister Donner van Justitie zag echter geen mogelijkheid om het concert te verbieden en doet dus niets.Anders dan vaak wordt gesuggereerd is er in Nederland geen vrijheid van meningsuiting. Hiermee bedoel ik: deze vrijheid is gebonden aan het Wetboek van Strafrecht, hoewel er zelden aangifte wordt gedaan van laster of smaad door kwaadspreken.

Deze vrijheid zorgt steeds vaker voor discussie. Wellicht komt dat doordat wij in een multiculturele samenleving leven. Daarbij is de verzuiling vrijwel voorbij (alleen in het onderwijs zijn nog resten te vinden) en worden de joods-christelijke waarden niet meer als richtsnoer beschouwd voor ons gehele land.

In de kwestie van de Deense spotprenten over de profeet Mohammed werd de vrijheid van meningsuiting gebruikt als rechtvaardiging voor een verwerpelijke daad. Bewust werd er toen geprovoceerd. Eerder dreigde het, bij de moord op Theo van Gogh, in Nederland te gebeuren dat de vrijheid van meningsuiting als het ware heilig werd verklaard. Wanneer de vrijheid van meningsuiting absoluut wordt verklaard, is dat een slechte en bovendien gevaarlijke ontwikkeling. Misbruik ligt dan op de loer.

Alsof spreken geen grenzen zou moeten kennen. De menselijke zwakte en kwetsbaarheid vragen om terughoudendheid. Sterker nog: het recht op vrijheid van meningsuiting is uiteindelijk ook gebaseerd op respect. Vrijheid van meningsuiting is nodig omdat er geprotesteerd moet kunnen worden wanneer er iets waarvan iemand vindt dat het niet geschonden mag worden, in gevaar komt. Protest in de vorm van mondelinge of schriftelijke verklaringen van verzet, zonder geweld dus, moet mogelijk zijn. Er moet ruimte zijn voor een dialoog. De democratie is gebaseerd op respect voor alles wat men als heilig en heilzaam beschouwt. Een rotsvaste overtuiging van mensen mag men niet zomaar omverwerpen, ook niet met het argument ”oncontroleerbaar”, ”extremistisch” of ”radicaal”.

Ingrijpen
Dit vraagt iets van ons. We dienen een religieus gedachtegoed of een religieuze norm niet op te dringen aan grote aantallen mensen, omdat een mens gewetensvrijheid behoort te hebben.

Natuurlijk moet de religieuze (lees: christelijke) politiek wel zijn best doen om als het gaat om goddeloze en onzedelijke zaken in het openbare leven, in te grijpen en krachtig maatregelen te nemen. Madonna is gewoonweg bezig met smalende godslastering en ze kwetst een groot deel van het Nederlandse volk. Doelbewust bindt zij de strijd aan met het christendom. Donner schiet daarom bij het treffen van maatregelen wat mij betreft tekort.

Ik pleit op geen enkele manier voor inperking van onze vrijheid van meningsuiting. Deze dient gehandhaafd te worden, maar niet met het doel om anderen te kwetsen, om te provoceren of om grenzen te verleggen, want dan slaan wij de plank mis. Vrijheid vraagt wederzijds vertrouwen en voorzichtigheid.

In de brief van Jakobus staat dat de tong is als een klein roer, dat nochtans een groot schip kan sturen. Dat geeft reden tot nadenken. Laten we beginnen bij onszelf en vooral het gebed niet vergeten. God heeft gezegd dat Hij de Alpha en de Omega is. Hij behoudt het recht op het eerste en het laatste woord en dat relativeert alle menselijke woorden.

De auteur is lid van het CDJA en van het CDA.