Langzaam maar onvermijdelijk daalt de druk in het grote gasveld van Slochteren. Maar het transport van het aardgas door Nederland en de export tot in Italië blijven onverminderd doorgaan. Om de kosten van de stalen leidingen betaalbaar te houden, transporteert de Gasunie het gas samengeperst tot zeventigmaal de atmosferische druk door de leiding. Bij de overdracht naar regionale netten van Nuon, Eneco en Essent wordt de druk gereduceerd.Het drukverschil tussen transportleiding en distributienet is groot genoeg om er een turbine op te laten draaien voor de aandrijving van een elektriciteitsgenerator. In het begin van de jaren ’90 is er inderdaad een aantal gasexpansiemachines geplaatst in Noord-Nederland: in Leeuwarden, Groningen en Assen.

Maar met de liberalisatie van de energiemarkt verloren de energiebedrijven hun belangstelling voor deze milieuvriendelijke techniek. Jammer, want aardgasexpansie levert schone stroom zonder overlast. De ChristenUnie noemde het in 2002 ”ondergrondse windturbines” en vroeg de toenmalige minister van Economische Zaken waarom de invoering van deze techniek stagneerde.

De minister beaamde de milieuvriendelijkheid van aardgasexpansie, evenals het door de ChristenUnie geschatte potentieel. Maar helaas heeft Economische Zaken niets met deze kennis gedaan.

Onder minister Brinkhorst is een steunregeling voor milieuvriendelijke stroomproductie opgezet waarin allerlei duurzame technieken gesteund worden, variërend van windturbines tot bijstook van hout in kolencentrales en met aardgas gestookte warmtekrachtinstallaties.

Aardgasexpansie lijkt vergeten te zijn, en dat in aardgasland Nederland. Ook Energy Valley, voortrekker van energieprojecten in het noorden, lijkt deze techniek niet te kennen. Gelukkig is er na jaren stilte toch positief nieuws uit onverwachte hoek. Helemaal in het zuiden, ver van de Groningse gasvelden, wordt weer een gasexpansiemachine geplaatst. Maastricht heeft de primeur van dit millennium met een innovatief project waarbij de restwarmte van papierfabriek Sappi met aardgasexpansie en wijkverwarming wordt gecombineerd. Dat levert stroom en verwarming zonder brandstofverbruik op.

Het is een lange reis natuurlijk, maar misschien kunnen ze vanuit Den Haag en Groningen toch eens kijken hoe slim ze in Maastricht omgaan met de aardgasdruk. De volgende stap wordt dan een ”verdrag van Maastricht”, waarin we besluiten om overal in Nederland ondergrondse windturbines te plaatsen.

Energie besparen is niet moeilijk, toch?

De auteur is eindredacteur van de website energieprojecten.nl. Voor het Christelijk Ecologisch Netwerk (CEN) schrijft hij artikelen over energievraagstukken.