Esonstad is een nieuw en waterrijk recreatiepark, zo’n 10 kilometer ten oosten van Dokkum. In het park staat een ’oude’ vestingstad, waarvan de cement net droog is. Daarnaast verrijzen series van zogenaamde terpwoningen. Aan de andere kant van Oostmahorn staan sinds enkele jaren karakteristieke blauwgrijze vakantiehuizen met gebogen daken. Watersporters kunnen hun hart ophalen op de Lauwerszee en de Waddenzee ligt binnen handbereik.Een mooie avondstemming op het wad? Ga dan naar Peasens en Moddergat. De tweelingdorpen strekken zich uit direct achter de waddendijk. De afmeting van het parkeerterrein aan de rand duidt op zomers met veel dagjesmensen. Neem plaats op de dijk, sla de blik op het wad en de verheven gedachten komen vanzelf.

Beide dorpjes maakten veel mee. Op 6 maart 1883 vertrokken 109 visserslui met een vloot van 22 scheepjes. Zeventien boten en 83 dorpelingen bleven op zee, in een vliegende storm. Ook in Zoutkamp zijn daarvan nog de sporen te zien. Ook daar een monument, op de Reitdiepbrug, dat herinnert aan die vreselijke dag. Zoutkamp verloor negen inwoners. In deze streken geldt in het spraakgebruik nog immer: iets is van voor of na de ramp. Deze ramp.

Verstild
Nu is deze waddendijk met één grote basaltzuil en zeventien kleine monumentjes eromheen het centrum van verstilling. Links op de horizon, helaas, het gasplatform bij Ameland. Recht vooruit liggen Engelsmanplaat en Kuipersplaat, omringd door Pinkegat en Smeriggat. Die naam laat al helemaal weinig aan de verbeelding over.

Iets verder naar rechts zijn de vuur- en watertoren van Schiermonnikoog zichtbaar. Veel vakantiegasten in Noord-Friesland en -Groningen nemen in Lauwersoog de vroege boot heen en de laatste boot van het eiland terug, voor een heerlijke fiets- of wandeldag op het oostelijkste bewoonde waddeneiland. De oude veerboten werden te klein, die varen nu in ontwikkelingslanden. Sier en Oerd, de tweelingschepen die ooit Ameland bedienden, zijn door vervoerder Wagenborg omgetoverd in Rottum en Monnik.

De achtergrondgeluiden op de dijk komen van kwakende kikkers, opgewonden scholeksters, een paar duiven en een koekoek. Op de kwelders -de Paezemerlannen, in de luwte van het Paezemerhoofd- blaten schapen naar een fotograaf. Die wringt zich in bochten om de rafelige houten zeewering op de rand van de kwelder te vereeuwigen tegen een achtergrond van avondrood.

Lauwersmeerkaart
In dit gebied moeten vakantiegangers niet te veel vastomlijnde plannen maken, maar hun neus achterna lopen of fietsen. Behulpzaam daarbij kan zijn de Lauwersmeerkaart van Staatsbosbeheer die de VVV’s in het gebied verkopen. Binnen de lijn Paesens-Moddergat, Anjum, Engwierum, Kollumerpomp, Munnekezijl, Zoutkamp, Ulrum en het Groningerwad liggen voldoende oude en nieuwe historie en natuur om er een geslaagde korte of lange vakantie door te kunnen brengen.

Elf gemarkeerde wandelroutes, variërend van 3 tot 7 kilometer -waaronder een rolstoelroute- ontsluiten het gebied. En de uitzichtpunten -onder meer bij de Zoutkampplaat, de Vlinderbalg, het Ballastplaatbos en bij de Lauwerssluizen- zijn daar niet voor niets gemaakt. Het Lauwersmeergebied beslaat ongeveer 9000 hectare. Voor ruwweg de helft gaat het om natuurterreinen, die sinds 1993 zijn ondergebracht bij Staatsbosbeheer.

In de regio Noordoost-Friesland wordt op dit moment gewerkt aan de aanleg van een netwerk van vijftig historische wandelpaden, bij elkaar zo’n 400 kilometer. Deze bijzondere wandelroutes voeren deels over oude voetpaden als kerken-, jaag- en schoolpaden en handels- en pelgrimsroutes die in onbruik raakten. De eerste twintig zijn deze zomer klaar, de resterende dertig moeten halverwege 2007 gereed zijn.

Meer informatie: 0519-293800, www.historischepaden.nl en www.esonstad.com.