Uit evaluaties waar ik indertijd intensief bij betrokken was, blijkt dat de doorsneestudent lang niet toekomt aan het veronderstelde jaarlijkse ’bruto’-aantal van 1680 uur studie; na aftrek van pauzes studeert men nog geen 1350 uur. Bij sommige studierichtingen blijft men daar zelfs ver onder, een studie als geneeskunde uitgezonderd. Er zijn dus zeeën van tijd over. In de praktijk van het beroepsleven wordt heel wat meer gevergd dan alleen maar kennis over je vakgebied. Als je daarom slim bent, beperk je je niet alleen maar tot de pure vakstudie, maar verken je de grenzen en kijk je eroverheen. Later lukt dat veel moeilijker.Verbreden
Ik wil dus een lans breken voor vroeg verbreden. Dat is voor elke student van belang. Maar zeker voor een christen is het nodig geen oogkleppen op te hebben en te weten wat er in de maatschappij omgaat. Pas dan kun je met anderen in gesprek raken, hun taal verstaan en als het ware in hun huid kruipen. Maar wat dan wel te kiezen voor zo’n verbreding? Er zijn zo ontzettend veel onderwerpen in de aanbieding. Al heel snel spring je van de hak op de tak. Het is dus zaak goed na te denken over de richting van je blikveld.

Hoewel christenen als vreemdelingen in de wereld leven, maken zij er wel deel van uit. De vragen in onze tijd stapelen zich op. Dat komt enerzijds omdat kennis exponentieel groeit: meer dan de helft van alle wetenschappers die ooit hebben geleefd, leeft vandaag en draagt aan die kennis bij. Anderzijds worden christenen geconfronteerd met pittige vragen, opgerakeld door de moderne wetenschap. Je zou je daarvoor uiteraard kunnen afsluiten: niet iedereen wil of is in staat zich te verdiepen in grote of kleinere levensvragen. Toch zijn christenen tot verantwoording geroepen (1 Petrus 3:15). Voor zover zij daarvoor de talenten hebben gekregen, zouden zij zich grondig moeten voorbereiden op het geven van antwoorden die hout snijden.

Voorbeelden van grote vragen zijn er te over. Denk aan problemen opgeroepen door welvaart en welzijn; de derde wereld; moderne wetenschap en techniek; kosmologie en evolutie; ethiek in maatschappij en bedrijf; het levensbegin of levenseinde; het kwaad en het leed in deze wereld; de moderne theologie en de islam; de roeping van de christelijke gemeente, enzovoorts.

Studievereniging
De eerste les -door ervaring opgedaan- is om de verbreding van je blikveld niet in je eentje aan te pakken. Zoek het verband met andere christenen en schuw niet om er samen stevig tegenaan te gaan. Oppervlakkigheid loont niet. Ga de diepte in. Kies met zorg studiemateriaal, dat niet per se uit christelijke hoek hoeft te komen. Wees echter zorgvuldig in die keuze, want de geest van de mens kan heel snel worden vergiftigd door andere denkbeelden.

Daarom is de tweede les: er altijd iets naast lezen met een positieve inslag en er met anderen over te praten. Dat laatste kan uitstekend op een gespreksgroep of studievereniging. Gelukkig is er in alle plaatsen waar christenen studeren een keur van verenigingen, zoals CSFR, CSR, VGS, NSR, Voetius, Alpha, Ichthus en Solidamentum. Uit recent onderzoek bleek dat studenten die lid van een vereniging zijn betere studieresultaten behalen.

Van ons christenen mag in het zoeken van antwoorden geen triomfalisme worden verwacht, alsof wij het beter weten, maar er zal sprake moeten zijn van een bescheiden opstelling. Bijbelstudie moet hierbij centraal staan. Er zijn ook gewoon grenzen aan onze kennis. Als we íéts geleerd hebben in de laatste decennia, dan is het wel dat er van definitieve antwoorden geen sprake is.

Ik zie dat laatste op alle terreinen van de wetenschap en de maatschappij. Regelmatig worden theorieën en wetenschappelijke modellen onderuitgehaald, binnen zowel de mens- als de natuurwetenschappen. Recent nog werden de modellen van het Centraal Planbureau aangevochten, waarvan nota bene alle politieke partijen gebruikmaken. In de astronomie is er nog steeds geen oplossing voor de zogeheten donkere materie, en in de natuurkunde worstelt men nog heftig met de snaartheorie. De moderne evolutieleer wordt van verschillende kanten sterk aangevochten, het ontstaan van de eerste cel is in toenemende mate raadselachtig.

Wijsgerige scholing
Kennis is voorlopig. Alleen al dat feit in de studietijd te ontdekken, is goud waard. Kijk uit voor topwetenschappers die de grenzen van hun vakgebied overschrijden en op grond van het gezag binnen hun vakgebied ”ex cathedra” uitspraken doen over de werkelijkheid. Dat aan de kaak kunnen stellen, is voor het hele verdere leven van groot belang.

Ik ben van mening dat iedereen die studeert enige wijsgerige scholing zou moeten krijgen, ingekaderd in het geloof dat God de Schepper is van hemel en aarde en dat wij in afwachting zijn van het komende Koninkrijk. De colleges reformatorische wijsbegeerte, gegeven op de meeste universiteiten, kunnen daarbij enorm behulpzaam zijn.

Daarom: studeren en oogkleppen af.

De auteur is hoogleraar medische informatica en was eerder rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam.