Opinie

Tegenstanders umts grossieren in fabels

Tegenstanders van umts-masten willen niet erkennen dat het Zwitserse onderzoek goed is uitgevoerd. Zij blijven grossieren in fabels, stelt dr. ing. Hugo Kroeze.

16 June 2006 12:59Gewijzigd op 14 November 2020 03:51

De afgelopen week konden we weer veel lezen over umts. Aanleiding voor een nieuwe publiciteitsgolf was het Zwitserse onderzoek dat op 6 juni verscheen: umts bleek geen enkel effect te hebben op het welbevinden van mensen. Nogal wiedes. Wanneer komt er nu eindelijk eens een eind aan alle misverstanden over umts? Het bontst maakten de gedreven strijders van stopUMTS het ook ditmaal weer. Zij schoffelden het -goed uitgevoerde- onderzoek van Achermann en de zijnen onmiddellijk onder het tapijt. Het onderzoek ging uit van kortdurende blootstelling terwijl wij allen permanent worden blootgesteld aan deze ’straling’, aldus stopUMTS. Bovendien was er toch dat Oostenrijkse onderzoek dat wel degelijk effecten aantoonde?Ik begin met die laatste bewering. Het door stopUMTS bedoelde onderzoek van Hutter c.s. lijdt aan precies dezelfde statistische mankementen als het veelbesproken TNO-onderzoek uit 2003. Door het niet uitvoeren van de vereiste statistische correctie krijgt het toeval ruim baan. Van die nalatigheid plukken we nu nog altijd de wrange vruchten -het bleek de katalysator van veel onrust. Maar er is ook een belangrijk verschil met het TNO-onderzoek: anders dan stopUMTS beweert, toont (ook) dit Oostenrijkse onderzoek helemaal geen significant verband tussen umts en gezondheidsklachten aan. Sterker nog: het onderzoek geeft sterke aanwijzingen voor het omgekeerde, namelijk dat radiogolven zoals die in woningen worden gemeten géén invloed hebben op het welzijn of de nachtrust van mensen, ook niet bij langdurige blootstelling.

Miljoen watt
Dan over de aard van het beestje. Informatie verzenden door de lucht door middel van radiogolven doen we al ruim honderd jaar. Wat betreft effecten op de gezondheid verschilt umts niet van gsm, niet van radio en niet van televisie. Als radiogolven schadelijke effecten zouden hebben, dan zou de wijde omgeving van Lopik (ofwel het leeuwendeel van de Randstad) al veertig jaar met klachten kampen. De Nederlandse UHF-televisiezenders hebben vermogens van 300.000 tot 1 miljoen watt per tv-kanaal. Van die kanalen heeft een zendertoren er twee of drie. Toepassing van de kwadratenwet laat zien dat op tientallen kilometers afstand de veldsterkte van een tv-zender vergelijkbaar is met die van een basisstation voor mobiele communicatie op enkele honderden meters.

Er is maar één effect en dat is thermisch, ofwel warmte. Er is niet één deugdelijk uitgevoerd wetenschappelijk onderzoek waaruit blijkt dat er andere effecten zouden bestaan. Het voert wat ver om alle 1186 onderzoeken uit het bestand van de Wereldgezondheidsorganisatie te bespreken. Laten we hier volstaan met de constatering dat zij na grondige studie van al deze onderzoeken tot dezelfde conclusie komt: geen gezondheidseffecten te verwachten; niet op de korte en niet op de lange termijn; niet door kortstondige en niet door langdurige blootstelling.

Geen opslag
Fabeltjes lijken de discussie over umts te domineren. Een voorbeeld uit het Algemeen Dagblad van 5 december 2005 zoals geciteerd door stopUMTS: „Onlangs zijn mijn man en ik getest op straling. Via meting. We bleken nog steeds een ontzettend hoge dosis in ons lijf te hebben.”

Dit is onversneden pseudowetenschap. Radiogolven worden niet opgeslagen in het lichaam en dus is het niet mogelijk om achteraf te meten waaraan iemand is blootgesteld. Mensen die dergelijke metingen uitvoeren zijn charlatans. Wat me brengt bij de mijns inziens kwalijkste uitwas van dit wijdverbreide misverstand: die mensen die proberen geld te verdienen aan de angst van anderen. Mensen worden ’doorgemeten’ aan de hand van niet bestaande principes en op grond van deze dubieuze metingen worden hen -voor grof geld- beschermingsmiddelen verkocht. Middelen die ofwel niet werkzaam zijn, ofwel zinloos. Deze praktijk doet denken aan de vooral vroeger veel voorkomende praktijken van ”aardstralendeskundigen” die na een hocus pocusonderzoek stralingswerende kastjes probeerden te slijten.

Websites als stopUMTS presenteren wetenschappelijke nonsens en maken hiermee mensen ten onrechte bang. Wat onderzoek wel aantoont is dat sommige mensen van deze angst ook echt ziek worden.

Ik eindig met een verzuchting. Wás het maar zo dat radiogolven zoals die voor mobiele communicatie worden gebruikt ook een niet-thermisch effect hebben op het menselijk lichaam. Er zou een wereld aan nieuwe principes voor diagnose en behandeling opengaan. Helaas zullen we het in de gezondheidszorg zonder moeten doen.

De auteur is expert op het gebied van radiostraling bij het Universitair Medisch Centrum Utrecht.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer