Begin mei maakte een ingezonden brief in NRC Handelsblad melding van dit voorval. Een dag erna bevestigt een ooggetuige het harde optreden van de NS, eveneens in een ingezonden brief. Verschillende commentaren, zowel in binnen- als buitenland, vergelijken de conducteur met minister Verdonk en hekelen het nieuwe boetebeleid van de spoorwegen. Waarom is niemand opgestaan om het voor Hirsi Ali alias ’onze bevrijder’ op te nemen? Ook de NS is geschrokken en belooft actie te ondernemen. De veteraan blijkt echter spoorloos, evenals -vreemd genoeg- de boete en de conducteur.Vrijdag kwam de aap uit de mouw. Het verhaal klopt niet, geeft nrc.next ronduit toe. De auteur van de brief zegt dat een soortgelijk voorval een jaar eerder is gebeurd -ruim vóór de invoering van het nieuwe boetebeleid- en dat hij vooral schreef uit frustratie over de NS. Het ooggetuigeverslag dat het voorval bevestigde, blijkt dan ook volledig verzonnen te zijn.

Het siert NRC Handelsblad dat het de fout ruiterlijk erkent en er bovendien uitgebreid op terugkomt. Ook al zegt de krant dat alleen waar gebeurde verhalen in aanmerking komen, de hoofdredactie is toch verantwoordelijk voor de plaatsing. Vanzelfsprekend kan de redactie niet elke ingezonden brief tot in detail controleren op juistheid. Dat verweer gaat niet meer op als plaatsing zulke heftige reacties oproept. Een schadeclaim van de NS tegen NRC Handelsblad is niet aan de orde, maar ook niet op voorhand kansloos.

Het zou ook te prijzen zijn als deze kwestie tot een andere discussie zou leiden: die over burgerjournalistiek en het gebruik van anonieme bronnen. De eerdergenoemde ingezonden brieven waren duidelijk als zodanig herkenbaar, maar er zijn al diverse media die grotendeels of louter uit dit soort inzendingen bestaan. Meestal alleen in de vorm van een website of een weblog op een nieuwssite, soms ook op papier. Dat gebeurt niet alleen door lokale politici die zichzelf graag promoten. Ook de Volkskrant heeft er een aparte site voor in het leven geroepen, Volkskrantblog. De combinatie van anonimiteit en snelheid maakt internet een aantrekkelijk kanaal voor dit soort boodschappen. Gelukkig is vluchtigheid ook een kenmerk van dat kanaal.

Deze ontwikkeling heeft zeer bedenkelijke kanten. Tips en suggesties van lezers zijn altijd welkom, maar de redactie kan daarbij niet gemist worden. De lezer mag van een redactie verwachten dat die instaat voor wat er staat. Dat betekent niet alleen dat er ruimte is voor wederhoor maar ook dat kaf en koren gescheiden worden.

Daarbij hoort het vermijden van anonieme bronnen. Die zijn in strijd met het negende gebod en vormen de basis voor ongefundeerde verdachtmakingen. Alleen in bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij een incestslachtoffer, is een uitzondering mogelijk, maar ook dan blijft het de taak van een redactie om voor de juistheid van de berichtgeving in te staan.

Wie beweert, moet bewijzen.