De kantoren sloven zich steeds meer uit om studenten te lokken. In een jaar tijd is het aantal recruiters verdubbeld en zijn de startsalarissen tot 10 procent omhooggegaan. „Je moet er meer voor doen, je aantrekkelijker presenteren en actiever werven”, aldus Peter Schansman. De personeelsdirecteur van Deloitte hoopt het komende jaar 450 accountants binnen te halen, maar de strijd om de talenten is hard.Niet alleen de accountantskantoren, maar ook banken, verzekeraars en andere grote bedrijven azen op hoogopgeleiden met verstand van financiële verslaggeving. Dit komt deels door de verhoogde aandacht voor corporate governance en compliance in het tijdperk na het boekhoudschandaal bij het Amerikaanse energieconcern Enron, ofwel het stroomlijnen en verbeteren van interne processen en het voorkomen van normafwijkend gedrag.

„Er zijn meer vissers dan vissen”, constateert F. van Heesbeen, personeelsdirecteur bij KPMG. De economie trekt aan, de vergrijzing slaat toe en de wereld globaliseert. Tel daarbij op dat er te weinig mensen van school komen en dat er minder studenten kiezen voor accountancy en de oorlog om talent is compleet. Met kennismigranten, allochtonentalent en een efficiëntere organisatie proberen de accountantskantoren het probleem op te lossen.

Ernst & Young (E&Y) heeft de lat verlegd. Naast accountancy accepteert het kantoor nu ook een vooropleiding als Management, Economie en Recht (MER), een populaire HBO-studie. Als de vijver kleiner en diverser wordt, zit er niks anders op dan breder werven, stelt personeelsdirecteur Jean Nijsten. E&Y heeft momenteel 200 extra vacatures. „Dat aantal neemt dagelijks toe.”

Ook PricewaterhouseCoopers (PwC) bekijkt of het studenten uit andere hoeken kan aantrekken. „Waarom kunnen biologen niet omgeschoold worden tot accountant?”, aldus partner Robert Swaak, verantwoordelijk voor werving en selectie. „Als ze maar een analytisch denkvermogen hebben en bereid zijn te investeren in kennis.” PwC kijkt ook actief over de landsgrenzen, naar Polen en Turkije bijvoorbeeld.

„We moeten het beroep aantrekkelijker maken”, zegt Schansman van Deloitte. In de Verenigde Staten lukt dat al. Accountancy is daar populairder geworden na de boekhoudschandalen. „Daardoor is men gaan beseffen dat het vak ertoe doet. Mensen willen het idee hebben dat ze een nuttige bijdrage aan de maatschappij leveren.”

Hoewel de werving grotere inspanningen vergt, ligt het echte probleem bij het vasthouden van mensen, zegt Schansman. „Na drie jaar zijn we ongeveer 50 à 60 procent van de mensen kwijt. Dat 10 à 20 procent van de nieuwkomers na twee jaar vertrekt, is normaal, maar ruim de helft niet.” De meesten verkiezen volgens hem het bedrijfsleven omdat ze denken dat daar de werkbelasting minder is.

Bij de drie andere grote accountantskantoren is het beeld niet anders. Na vijf à zes jaar geeft een grote groep er de brui aan, moe van de zestigurige werkweken. De sociale druk om lange dagen te maken, breekt veel mensen op. Accountants, vooral van het behoudende soort, laten zich erop voorstaan dat ze overuren draaien. Wie niet overwerkt, heeft geen ambitie. „Wil je dat patroon doorbreken, dan moet je eerst de denkrichting van de partners veranderen”, aldus Schansman.

Echt zorgelijk is de uitval van vrouwen, meent Nijsten van E&Y: „Wij verliezen onderweg meer vrouwen dan mannen. Te weinig vrouwen stromen door naar een partnership.” De accountantskantoren hebben alle zeilen bijgezet om het vrouwelijk talent te behouden en het glazen plafond te doorbreken. ”Grow or go”, snel carrière maken of u mag vertrekken, heeft plaats gemaakt voor ”loopbaan op maat”.

Ook de doorstroom naar de top heeft de hoogste aandacht. E&Y riep een ”women’s leadership”-programma in het leven, Deloitte zette een vrouwennetwerk op en PwC haalde Ina Brouwer binnen. De oud-fractievoorzitter van de Communistische Partij Nederland (CPN) zit in een raad van vijf externe adviseurs die moet toezien op de seksebalans.