Tijdens haar werk als psychiater sprak Van den Berg regelmatig zwangere vrouwen met psychische problemen. „Dat hun depressiviteit van invloed kan zijn op hun kind, is al een tijdje bekend.” Altijd vroeg ze zich af of ook depressieve klachten van de vader tijdens de zwangerschapsperiode de ontwikkeling van het kind beïnvloeden. Sinds ze het onderzoek waarop ze morgen promoveert afrondde, weet ze het antwoord: ja.De Rotterdamse psychiater deed haar onderzoek in het kader van de Rotterdamse Generation R Studie. Voor dit grootschalige onderzoek volgen meerdere onderzoekers bijna 10.000 kinderen van de zwangerschapsperiode tot in de volwassenheid. Van den Berg vroeg aanstaande vaders en moeders in de twintigste zwangerschapsweek via een vragenlijst aan te geven of ze kampten met depressieve klachten. Dat leverde informatie op over ouders die in extreme gevallen aan zelfmoord dachten. Anderen konden nergens meer van genieten of hadden het gevoel waardeloos te zijn.

„Twee maanden na de bevalling vroegen we naar het huilgedrag van hun kind”, zegt de psychiater. „Daarbij konden wij nagaan of hun kindje een zogeheten huilbaby was, dat wil zeggen een kindje dat binnen een week op meer dan drie dagen meer dan drie uren huilt.” Zes maanden na de bevalling informeerde Van den Berg naar de emoties en het gedrag van de baby’s. Zodoende kon ze achterhalen of het kind hyperactief was, dan wel angstig, verdrietig of snel van slag.

Door de aanwezigheid van psychische problemen bij de ouders vóór de bevalling te combineren met het gedrag van de baby’s na de geboorte kon Van den Berg verbanden leggen.

Heeft dat iets opgeleverd waarvan u zegt: Dat valt op?

„In de resultaten komt nadrukkelijk ook het effect van psychische problemen van de vader op de ontwikkeling van het kind naar voren. Dat was tot dusver nog nauwelijks onderzocht. Het opvallende daarbij is dat de depressieve klachten van de vader een groter effect lijken te hebben op jongetjes dan op meisjes. Zoontjes van depressieve vaders blijken bij twee maanden vaker te huilen en vertonen bij zes maanden vaker angstig gedrag.”

Of het bij deze kinderen echt gaat om een psychiatrische stoornis valt volgens Van den Berg op die leeftijd nog niet met zekerheid te zeggen. „Wel denk ik dat ze in hun ontwikkeling zijn bedreigd. Kinderen zijn in die levensfase gebaat bij ouders die de behoeften van hun kind zien en daaraan vorm kunnen geven. Niet alle ouders met psychische problemen zullen daartoe voldoende in staat zijn.”

Van den Berg weet uit ervaring dat hulpverleners rondom de bevalling niet standaard naar het welbevinden van de vader informeren. „Misschien was deze problematiek eerder opgemerkt wanneer dat wel was gebeurd.”

De vader en zijn eventuele depressiviteit zijn altijd over het hoofd gezien. Is dat niet opmerkelijk?

„Tijdens de zwangerschap en na de geboorte van een kind krijgen ouders overwegend enthousiaste reacties. Veel aandacht gaat daarbij uit naar moeder en kind. De drempel om als vader aan te kaarten dat je het allemaal niet zo positief ziet, kan dan hoog zijn. Wat dat betreft zou er meer aandacht besteed kunnen worden aan de vraag hoe het met de vaders gaat.”

Hoe moet dat veranderen?

„Ik wil van depressieve ouders geen probleemgevallen maken. Wel vind ik dat psychiaters die zwangere vrouwen behandelen expliciet moeten vragen hoe het met de partner is. Tegen depressieve vaders zou ik willen zeggen: Dit komt vaker voor, je moet het aankaarten. Dat is niet alleen goed voor jezelf, maar mogelijk ook voor het kind.”