Dit stelt de Algemene Rekenkamer in een onderzoek waarvan zij de resultaten gisteren heeft bekendgemaakt. Door het gebrekkige toezicht voert Nederland internationale verdragen niet goed uit. De Scheepvaartinspectie zou efficiënter kunnen controleren door te kijken naar de ouderdom van schepen, de reputatie van het land van herkomst en overtredingen bij vorige inspecties.

Bovendien vindt de Rekenkamer het onverstandig dat de inspectie de controle steeds vaker uitbesteedt aan particuliere bureaus. „Deze organisaties zijn vaak in handen van rederijen, waardoor het maar de vraag is of zij wel voldoende onafhankelijk zijn”, zegt een woordvoerder van de Rekenkamer.

De Rekenkamer hekelt ook de bestrijding van vervuiling, zoals olievlekken. Zo duurt het te lang voordat er bestrijdingsmaterieel ter plaatse is. Bovendien zijn er te weinig mensen en vliegtuigen om vanuit de lucht te controleren.

Een leemte in de wet maakt het justitie en politie onmogelijk sommige vervuilers aan te pakken, aldus het rapport. Het is strafbaar binnen 12 mijl uit de Nederlandse kust te lozen. Gebeurt het daarbuiten, dan kan de Nederlandse politie alleen een strafdossier opmaken en opsturen naar het land waar het schip vandaan komt. Die landen vervolgen de schepen sporadisch.

De ministers Netelenbos van Verkeer en Korthals van Justitie hebben maatregelen toegezegd. Ze verwachten dat het opgaan van de Scheepvaartinspectie in de Inspectie Verkeer en Waterstaat verbetering zal brengen. Bovendien zullen strafrechtelijke en bestuurlijke handhavers duidelijkere afspraken maken.

De Rekenkamer vindt de toezeggingen een stap in de goede richting, maar stelt dat een precieze uitwerking ontbreekt. Onduidelijk is welke effecten de ministers verwachten, welke middelen zij vrijmaken en wanneer er resultaten zijn.

De Stichting Noordzee onderschrijft de kritiek van de Rekenkamer. „Het is tijd dat er aandacht aan dit probleem wordt besteed. Het heeft zich te lang aan het oog van iedereen onttrokken”, zegt een woordvoerder. „Wij zullen de Tweede Kamer aansporen een algemeen overleg hierover te houden. De politiek moet zich ermee gaan bemoeien.”