De NSA krijgt de gegevens over dit telefoonverkeer van de grote telefoonmaatschappijen AT&T, Verizon en BellSouth. Alleen de kleinere telefoonmaatschappij Quest weigerde medewerking. Met als gevolg dat er in de database van de NSA een klein ’gat’ zit van de 14 miljoen Questaansluitingen waarvan de gesprekken niet zijn bijgehouden.Het gaat hier overigens niet om het afluisteren van gesprekken, maar om gegevens over de verbindingen. Er is in Washington dus nauwkeurig bekend hoe vaak iemand belt met de dokter, met zijn familie, met z’n werk of met wie dan ook. De inlichtingendiensten zoals de CIA en de militaire inlichtingendienst DIA hopen via deze gegevens eventuele „terroristische communicatiepatronen” te kunnen identificeren.

Dit nieuws leidde in Washington zowel onder Democraten als onder Republikeinen tot de nodige consternatie. De grote vraag is namelijk: Is dit legaal? Het is telefoonmaatschappijen bij wet sinds 1934 verboden om aan derden informatie te verschaffen over de telefoongewoonten van abonnees. „Deze verplichting tot geheimhouding kon tot nu toe alleen opgeheven worden door een rechterlijk bevel”, aldus Gene Kimmelman, juridisch adviseur van de consumentenorganisatie Consumers Union.

Democratisch senator Dianne Feinstein zei donderdag in een eerste reactie „verbijsterd te zijn over deze massale schending van onze privacy.” Haar Republikeinse collega Arlen Specter -voorzitter van de juridische commissie van de Senaat- kondigde aan dat hij de drie grote telefoonmaatschappijen via een hoorzitting op het matje zal roepen. „De regering onthoudt ons vrijwel alle informatie over deze kwestie en dat is geen goede zaak als het om de bescherming van onze privacy gaat”, aldus Specter.

Eind vorig jaar onthulde The New York Times dat de NSA gesprekken van Amerikanen met het buitenland afluisterde, ofschoon buitenlands communicatieverkeer tot het traditionele werkterrein van de NSA behoort. De regering-Bush heeft intussen indirect bevestigd dat dit gebeurt en het gebeurt bovendien zonder toestemming van een speciaal daartoe bevoegde rechtbank die sinds 1978 toezicht moet houden op dit soort praktijken. President Bush en zijn minister van Justitie, Alberto Gonzales, beweren echter dat zij niet gebonden zijn aan de betreffende wet uit 1978.

De nieuwe onthulling over het eigenmachtig optreden van de regering kan politieke gevolgen hebben voor president Bush’ Republikeinse partijgenoten bij de tussentijdse verkiezingen in november. Het kan ook de goedkeuring van de benoeming van generaal Michael Hayden tot nieuwe chef van de inlichtingendienst CIA wat ingewikkelder maken. Hayden was tot een jaar geleden namelijk topman van de NSA, dat onder zijn leiding afluisterde en telefoonverkeer registreerde. „Dat zijn in mijn ogen onwettige acties; is Hayden van plan om als CIA-baas ook onwettige operaties goed te keuren? Als dat zo is, dan geloof ik dat zijn benoeming door president Bush door de Senaat niet bekrachtigd moet worden”, aldus de Republikeinse senator Lindsey Graham.