Zo vernam de familie Onderdijk uit de media dat op hun veehouderij geen vee en mest meer mag worden vervoerd. „Slechts elf bedrijven moesten worden geïnformeerd over het transportverbod. Was dat nu zo’n moeite?” vraagt Joke Onderdijk zich af.Onderdijk is ook verontwaardigd over de aanpak van de varkenspest in Duitsland. „Daar had veel eerder preventief geruimd moeten worden, dan was het in Winterswijk niet zover gekomen. Duitsland is te laks.”

De Europese Commissie toonde zich woensdag daarentegen tevreden over de samenwerking tussen Nederland en Duitsland bij de bestrijding van varkenspest, na overleg met deskundigen uit beide landen. Door een uitbraak in een Duitse grensplaats ligt een veiligheidszone gedeeltelijk in Nederland. Volgens een woordvoerder van de Europese Commissie zijn grensoverschrijdende maatregelen, zoals een vervoersverbod, goed in praktijk gebracht.

Brussel verwacht de komende dagen een helderder beeld te krijgen van het varkenspestrisico. De vraag is vooral of er nieuwe gevallen opduiken. Een EU-comité van veterinair deskundigen herziet de maatregelen op zijn vroegst dinsdag.

De Nederlandse Dierenbescherming verzocht minister Veerman van Landbouw woensdag in een brief een vaccinatieplan voor varkenspest in de startblokken te zetten. Volgens de organisatie moeten varkens in Nederland ingeënt kunnen worden zodra varkenspest uitbreekt. De Dierenbescherming vreest dat onnodig veel dieren afgemaakt worden wanneer de ziekte overslaat van Duitsland naar Nederland.

Nederland kan in geval van een uitbraak gezonde varkens vaccineren tegen de varkenspest als onderdeel van de bestrijding van de ziekte. Veerman moet bij een besmetting wel nog formeel besluiten tot deze zogenoemde noodvaccinatie. De Europese Commissie dient dat besluit vervolgens goed te keuren. Vorig jaar zijn voor een inentingsoperatie 500.000 doses varkenspestvaccin ingeslagen. De Dierenbescherming vindt deze procedure te veel rompslomp.

Het grootste probleem voor de elf Winterswijkse varkenshouders is het regelen van extra onderdak voor de fokbiggen. Wie 300 fokzeugen houdt, krijgt er elke week 150 biggen bij. „Als het bij vier weken blijft, kan ik alle biggen nog met veel kunst- en vliegwerk huisvesten. Anders zit ik met een groot probleem”, zegt een varkenshouder die anoniem wenst te blijven. Hij huivert bij het idee dat hij wellicht biggen moet doodspuiten als het vervoersbod langer dan een maand gaat duren. „We zijn best gespannen over de hele situatie. We weten gewoon niet wat ons te wachten staat.”

De familie Onderdijk is ernstig gedupeerd. De export van biggen naar twee bedrijven in Uerdingen en Borken, het epicentrum van de varkenspest, ligt al enige weken stil. Nu mag ook geen varken meer de stal verlaten. De Rijksdienst voor de keuring van Vee en Vlees neemt verplicht bloed af bij de biggen die de operatie met veel geschreeuw ondergaan. „Voor de dieren is dit erg stressen. Maar ja, wat moet je anders? We zijn wel wat gewend”, zegt Onderdijk nuchter. „Met de varkenspestuitbraak in 1997 werd ons bedrijf al preventief geruimd. Het is de zoveelste keer dat ons bestaan ontregeld raakt.”

Over de schade hebben beide families zich nog niet gebogen. Het welzijn van de dieren gaat voor. Alles wordt de komende tijd in het werk gesteld om het overschot van biggen op de boerderij op te vangen.