Via Verkade’s koek en beschuit de natuur in
HATTEM (ANP) - „Het is nog niet uitgemaakt, wie het eerst de lente proclameert: de zanglijster, de sneeuwklokjes of de hazelaar”. Met deze woorden opende Jac. P. Thijsse in 1906 het eerste educatieve verzamelalbum van koekjesfabrikant Verkade. Honderd jaar later wordt in Hattem teruggeblikt op een reclamestunt die uitgroeide tot een ongekende hype.
Onder de noemer ”In het Spoor van Verkade” komt die geschiedenis vanaf 13 mei in het Nederlands Bakkerij Museum in Hattem aan bod. Aan de hand van verhalen van „de meisjes van Verkade” schetst het museum de situatie in de fabriek rond 1910-1940. Het Voerman Museum toont aquarellen uit de albums, geschilderd door de geboren Hattemer Jan Voerman jr. Het is voor het eerst dat op dergelijk grote schaal een deel van de collectie van de stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade wordt tentoongesteld.De natuurplaatjes die gespaard konden worden om de Verkadealbums te vullen, zijn te vergelijken met de flippo’s uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Van de albums zijn uiteindelijk 3,2 miljoen exemplaren verkocht.
Het idee van de plaatjesalbums is in een kuuroord in Duitsland geboren, zegt Tom Verkade, voorzitter van de stichting Behoud Cultureel Erfgoed Verkade. „De oude Ericus Verkade, oprichter van de fabriek, lag daar met hartproblemen. Hij ontmoette de directeur van een Duitse chocoladefabriek, die veel succes had met willekeurige afbeeldingen die hij bij zijn producten voegde. Hij had nog 16.000 albums liggen die Verkade voor een prikkie overnam. De plaatjes bleken vooral zo in trek omdat ze in kleur waren, uniek voor die tijd.”
Verkade besloot ze in 1903 bij koekverpakkingen te voegen. Tot 1905 verschenen drie plaatjesalbums die gretig aftrek vonden, maar de familie Verkade was ontevreden over de kwaliteit en besloot zelf albums op te zetten.
Omdat in die tijd sprake was van een opleving in de aandacht voor natuur in Nederland, werd Jac. P. Thijsse gevraagd teksten te schrijven voor een serie van vier natuuralbums, te beginnen met Lente. Met als slogan „Via koek en beschuit de natuur in” zag hij in de albums een mogelijkheid een breed publiek de liefde voor de natuur bij te brengen. Behalve Jan Voerman jr. verzorgden de kunstenaars Willem Wenckebach en Jan van Oort de eerste gekleurde illustraties.
„Het werd een ongekend succes”, vertelt Tom Verkade. „Van het eerste boek werden 160.000 exemplaren gedrukt. Een van de redenen van het succes was de mogelijkheid plaatjes te ruilen door ze op te sturen naar de fabriek.” In de hoogtijdagen werkten bij Verkade dertig mensen op de ruilafdeling om de ongeveer duizend aanvragen per dag te verwerken. Ook een groot succes bleken de ruilbeurzen. „Die werden in de hoofdsteden van de provincies gehouden. Na een kopje thee met een Verkadebiscuit kon het ruilen beginnen.”
De serie Lente, Zomer, Herfst en Winter kreeg opvolgers als Blonde Duinen, Texel en IJssel. Tot 1940 zijn in totaal 27 albums uitgegeven. Daarna zijn sporadisch nog boeken uitgebracht, maar de serie was ter ziele. De naam van Verkade was echter gevestigd.
”In het Spoor van Verkade” wordt op 13 mei geopend in Hattem en duurt tot en met januari 2007.