Blair zet mes in kabinet
LONDEN - De Britse premier Tony Blair heeft vrijdag het dramatische verlies voor zijn Labourpartij bij de gemeenteraadsverkiezingen beantwoord met het ontslag van twee vooraanstaande ministers. Minister van Binnenlandse Zaken Charles Clarke moet het veld ruimen en minister van Buitenlandse Zaken Jack Straw krijgt een mindere functie.
De Engelse kiezers lieten donderdag ongenadig hun ongenoegen blijken over de regerende Labourpartij. In totaal stonden er 4360 lokale zetels op het spel, waarvan de Conservatieve Partij 40 procent kreeg, de Liberaal-Democraten 27 procent en Labour 26 procent.De 288 zetels die Labour verloor, kwamen vrijwel allemaal in handen van de grootste oppositiepartij, tot grote vreugde van de nieuwe partijleider David Cameron. De Liberaal-Democraten wonnen amper.
De extreem rechtse British National Party ging in de districten van 5 naar 20 zetels en ook de Groenen profiteerden door van 9 naar 27 zetels te groeien.
Clarke werd vrijdagmorgen aangewezen als belangrijkste zondebok voor het verlies en moet zich terugtrekken op de achterste bankjes van het Lagerhuis. Clarke was de afgelopen weken verwikkeld in een schandaal over buitenlandse criminelen die na hun gevangenisstraf niet waren uitgezet. Daarmee verknoeide hij de complete campagnestrategie, die was gebaseerd op de Labourverdiensten op het gebied van openbare veiligheid.
Blair zei gisteren dat Clarke moeilijk te handhaven was, „gelet op de mate van oprechte publieke bezorgdheid” rond de vrijgelaten gevangenen. Clarke zei dat hem verschillende andere functies waren aangeboden, maar dat hij die had afgeslagen.
Clarke wordt opgevolgd door John Reid, die zijn ministerspost op Defensie op zijn beurt overdraagt aan de staatssecretaris van Financiën, Des Browne. Browne is een belangrijke medestander van Blairs beoogde opvolger Gordon Brown, de minister van Financiën. Waarnemers constateren dan ook dat Brown invloed heeft kunnen uitoefenen op de herverdeling van kabinetstaken.
Vicepremier John Prescott, die de weken voor de verkiezingen de krantenkoppen beheerste in verband met een seksschandaal, moest eveneens een deel van zijn portefeuille inleveren. Hij blijft vicepremier, maar moet Volkshuisvesting en Stedelijke Ontwikkeling inleveren. Hij geldt als de belangrijkste bemiddelaar tussen Blair en Brown, die zich geregeld verliezen in een openlijke machtsstrijd.
Het meest onverwachte slachtoffer van de verkiezingen is wel minister van Buitenlandse Zaken Jack Straw. Hij wordt fractieleider van de Labourpartij in het Lagerhuis, een functiewisseling die wordt gezien als stevige tik op de vingers. Mogelijk wordt Straw daarmee afgestraft door zijn soms eigengereide optreden op Buitenlandse Zaken, die zich onder meer uitte door zijn openlijke afwijzing van gewapend ingrijpen in Iran.
Minister Bot van Buitenlandse Zaken zei het in een reactie „heel jammer” te vinden dat zijn Britse collega Straw moet vertrekken. Straw lag volgens hem niet in de vuurlinie.
Straw wordt opgevolgd door de minister van Milieu, Margaret Beckett. Zij geldt net als Reid, Prescott en Hoon als vertrouweling van Blair.
De vraag die Groot-Brittannië gisteren het meest bezighield, werd echter niet beantwoord. Blair weigerde nog altijd duidelijk te maken wanneer hij vertrekt.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2004 behaalde Labour vergelijkbaar slechte resultaten. Toch behaalde de partij onder leiding van Blair een jaar later haar derde opeenvolgende landelijke verkiezingsoverwinning, zij het met een minder grote meerderheid in het Lagerhuis.