De matrozen komen in toenemende mate van buiten Europa, veelal uit Aziatische landen.De Nederlandse koopvaardijvloot van 768 schepen had vorig jaar werk voor ruim 20.000 opvarenden. Nog geen kwart van de banen aan boord (4579) werd in 2005 vervuld door Nederlandse zeelieden en stagiairs. Dat hebben minister Karla Peijs (Verkeer) en staatssecretaris Mark Rutte (Onderwijs) donderdag aan de Tweede Kamer geschreven.

Het werk aan boord wordt steeds meer door vreemde officieren en matrozen gedaan. In 2003 monsterden 176 stuurmannen en machinisten uit andere EU-landen aan op de Nederlandse schepen. Anno 2005 vervulden 805 andere Europeanen (en 1142 officieren van buiten de EU) deze functies.

Het matrozenwerk is vaak en meer in handen van werknemers van buiten de EU, veelal afkomstig uit Indonesië, de Filipijnen en andere Aziatische landen. Op de Nederlandse vloot voeren vorig jaar 12.933 niet-Europese matrozen mee. In 2003 waren dat er nog 10.641.

Volgens de twee bewindslieden zijn er verscheidene oorzaken voor het dalende aantal Nederlandse zeevarenden. Jonge bemanningsleden verruilen het zeeleven vaak vroegtijdig voor werk aan de wal. Ook gaan meer zeelieden met pensioen dan er aan jonge opvarenden bijkomen.

Dat weinig jongeren voor een carrière in de koopvaardij kiezen, komt volgens Peijs en Rutte ook „vanwege de te geringe belangstelling voor technische opleidingen in zijn algemeenheid en een zeevaartopleiding in het bijzonder.”

De stand van zaken op de maritieme arbeidsmarkt en in het nautisch onderwijs is opgesteld voor de evaluatie van de Wet versoepeling nationaliteitseis kapiteins op Nederlandse vlaggenschepen, die dit jaar plaatsvindt. Volgens die wet zijn Nederlandse koopvaardijschepen sinds september 2003 niet meer verplicht een Nederlandse kapitein aan boord te hebben. Door deze versoepeling kunnen Nederlandse rederijen hun schepen blijven bemannen.