Leeuwarden weer even hofstad
LEEUWARDEN - Leeuwarden had dinsdagmorgen even haar oude grandeur terug. Net als in de tijd dat het de hofstad was voor de Friese stadhouders, liepen er dinsdag drie vorsten door de Grote Kerkstraat: de groothertog Henri van Luxemburg en zijn vrouw groothertogin Maria-Teresa, begeleid door koningin Beatrix.
Het is dinsdag de tweede dag van het staatsbezoek van de Luxemburgse hoogheden aan Nederland. Maandag kwamen zij aan op Rotterdam Airport. Na een bezoek aan Leiden en de Eerste en de Tweede Kamer zaten de groothertog en zijn vrouw maandagavond aan aan het staatsbanket. Over en weer klonken vriendelijke woorden tijdens de tafelredes, die koningin Beatrix net als groothertog Henri in het Frans uitsprak. De oude taal van de Europese elite.De manier waarop koningin Beatrix zich van haar taken als staatshoofd kwijt, is een lichtend voorbeeld voor vele vorsten van onze tijd, zo zei groothertog Henri maandagavond. „De vastberadenheid en inzet, waar u alom voor geroemd wordt, zijn in de 25 jaar van uw buitengewone regering niet minder geworden.”
Deze morgen neemt koningin Beatrix haar gasten -ook Nassaus- mee naar een stukje grond vol familiehistorie: de Grote of Jacobijnerkerk van de Friese hoofdstad en een van de huizen waar haar voorouders woonden.
Iets na tienen arriveren de Luxemburgers bij de kerk. Er heerst een koninginnedagsfeertje. Vlaggen hangen uit. Kinderen van twee basisscholen zijn aangekleed met oranje hoeden van papier. Geen hekken: „Jongens achteruit, hier naast deze lantaarnpaal”, roept een schoolmeester. Een groepje studenten zingt het Wilhelmus -dat ze ook in Luxemburg kennen- gevolgd door een ”Hoezee”.
Op de kansel van deze kerk stond eens de bekende ds. Johannes Bogerman. Die naam zal de rooms-katholieke groothertog en zijn vrouw niet zo veel zeggen. Zij hebben meer belangstelling voor de graftombe in het koor van de kerk, de plek waar de Friese stadhouders ter aarde zijn besteld. Als eerste de vrouw van Willem Lodewijk, die in 1584 stadhouder van Friesland en Groningen werd. Voor zijn geliefde vrouw, die kort na hun huwelijk stierf, liet hij een praalgraf ontwerpen. De bekendste Nassau die er ligt, is Willem Friso, de vader van de stadhouder Willem IV.
Keramiek
Na een kwartier verlaat het gezelschap -de Luxemburgse adjudanten dragen een oranje sjerp- de kerk weer op vorstelijke wijze: via het fraaie Oranjepoortje. Ooit de ingang die alleen de stadhouder en zijn gevolg mochten gebruiken.
De ontspannen wandeling gaat door de Grote Kerkstraat. Mensen in de deuropening, in het raam. Opnieuw oranje uitgedoste kinderen.
De Grote Kerkstraat brengt de Luxemburgse bezoekers bij het Princessehof. Hier woonde een van de Nassaus. Nu is het Nationaal Keramiekmuseum er gevestigd. Binnen wordt de herinnering aan de Nassaus er wel levendig gehouden in de Nassaukamer, die ingericht is alsof de stadhouder en zijn vrouw zo binnen kunnen stappen.
De groothertog en zijn vrouw hebben niet alleen interesse voor de historie, ook het moderne keramiekwerk in het museum spreekt hen aan. In koningin Beatrix -groot liefhebster van de moderne kunst- hebben zij in dat opzicht een goede gids.
Leeuwarden presenteert zich dinsdag niet alleen als hofstad, maar vooral als kennisstad. In het Van Hall Larenstein Instituut en Wetsus krijgt de Luxemburgers aansluitend een toelichting over groen ondernemen en duurzaam waterbeheer. Ook in het kleine staatje Luxemburg is het woekeren met de ruimte. Wellicht dat de vorst nog wat ideeën opdoet.
Vorstelijk wordt het beeld later weer als de koningin en haar gasten in Marssum overstappen in een landauer. Zo leggen zij het laatste stukje af naar het statige buiten Heringastate. De zon schijnt. De historie lijkt te herleven. Op het buiten gebruikt het gezelschap de lunch. In stijl.
Na de lunch krijgen de groothertog Henri en groothertogin Maria-Teresa Friesland nog vanaf het water te zien. In Eernewoude ligt het schip de Wetterprinses klaar.
Later vliegt de Koningin met haar gasten in het regeringsvliegtuig, de PH-KBX, vanaf het vliegveld bij Leeuwarden weer terug naar Rotterdam Airport.
Dinsdagavond staat de tegenprestatie van de groothertog op het programma. Hij heeft gekozen voor het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam. De Koningin, prins Willem van Oranje, prinses Máxima, prinses Margriet en prof. mr. Pieter van Vollenhoven zullen daar met vele gasten luisteren naar L’Orchestre de Chambre du Luxembourg.
