Afhankelijk van de kalender (saka) die de maancyclus volgt, valt de dag ergens aan het einde van maart, of het begin van april. De avond ervoor maken de aanhangers van het Balinese hindoeïsme -de belangrijkste godsdienst op dit eiland- lawaai van jewelste, met als doel demonen en boze geesten te verjagen.Mannen dragen in processies reusachtige poppen van papier maché mee, de ”ogoh-ogoh”, die ’s avonds in vlammen opgaan - ook weer als symbolische handeling jegens de geesten. Overigens leken die poppen de laatste jaren steeds vaker op lokale politieke leiders, en lokte de ene processie de andere uit, elk zijn eigen politieke poppen rondsjouwend (en verbrandend). Uit vrees voor gewelddadigheden, heeft de overheid bepaald dat er in een verkiezingsjaar geen poppen meer worden meegedragen.

Maar dan de volgende dag. Dan is het 24 uur stil op Bali. Brommers en auto’s mogen de weg niet op, winkels, bars en restaurants zijn dicht, het vliegveld gesloten en schepen liggen voor anker. Want Nyepi, Dag van Stilte, wordt op Bali bloedserieus genomen. Het enige wat je die dag hoort zijn blaffende straathonden, krekels en het kabbelen van beekjes, aldus een toerist die het meemaakte. Dat devote Balinezen de dag doorbrengen met vasten en meditatie was hem waarschijnlijk ontgaan. Overigens is het ook toeristen verboden de straat op te gaan, of lawaai te maken. De politie ziet er op toe dat dit ook gebeurt. Overtreders worden genadeloos op de bon geslingerd. De gedachte (of beter: het geloof) achter deze 24 uursstilte is dat de demonen die de vorige dag met kabaal zijn verjaagd, bij hun onvermijdelijke terugkeer zullen denken dat Bali uitgestorven en verlaten is. Niet meer interessant dus om er te blijven.

Puur heidendom, die Dag van Stilte. Maar wat indrukwekkend om mee te maken. Om jaloers op te worden!

In ons land lukt het al bijna niet meer om op vier 4 één minuut stilte gedaan te krijgen. - al maanden van tevoren moet daar een dure reclamecampagne voor gevoerd worden. Dus Goede Vrijdag of -meer voor de hand liggend: Stille Zaterdag- als nationale Dag van Stilte, dat is vast te hoog gegrepen. Maar wat zou het een weldadig effect op de geestelijke volksgezondheid hebben, al was het alleen omdat al die knetterzenders in Hilversum moeten zwijgen. Te vrezen valt dat we dit jaar het stilste moment beleven op het ogenblik dat het Nederlands elftal tijdens het WK in Duitsland wordt uitgeschakeld.

Reëler is het om de christelijke gemeente op te roepen een Dag van Stilte te houden. Op Goede Vrijdag of op Stille Zaterdag bijvoorbeeld. De Stille Week teruggebracht tot één dag, en de gedachte die daar achter zit -persoonlijke verootmoediging- op één dag geconcentreerd. Maar laat zo’n Dag van Stilte dan wel een wezenlijke betekenis krijgen. De persoonlijke, bijna individualistisch aandoende invulling die de herdenking van het lijden en sterven van de Heere Jezus nu vaak heeft -vanuit die persoonlijke verootmoedigingsgedachte- doet immers tekort aan de Bijbelse notie van de christelijke gemeente als het lichaam (!) van Christus.

Laat het daarom vooral een dag van de geméénte zijn. Langs die weg houdt iedere gelovige het juiste zicht op de betekenis en de reikwijdte van Jezus’ lijden en sterven. Zo wordt ook voorkomen dat varianten van sentimentaliteit insluipen als gestalten van ware bevindelijkheid.

Hoeveel van die persoonlijke verootmoediging lijkt niet op het wenen van omstanders tijdens Jezus’ kruisgang, waarvan Hij zelf zei: Gij dochters van Jeruzalem! weent niet over Mij, maar weent over uzelven, en over uw kinderen.” En: is naast deze ’eerste melk’ niet de ’vaste spijze’ gekomen van de nieuwtestamentische doordenking van Jezus’ lijden en sterven? Vooral omdat daar telkens het licht van Pasen -de opstanding- schijnt over Goede Vrijdag, evenals over de christelijke gemeente als Zijn lichaam?

Vooral de brieven van Paulus staan vol met teksten die daarover gaan. Neem 1 Korinthe 10:16 en 17 („het brood dat wij breken…”) en 2 Kor. 4:7 vv, en in het bijzonder vers 10: „Atlijd de doding van den Heere Jezus in het lichaam omdragende, opdat ook het leven van Jezus in ons lichaam zou geopenbaard worden.”

Zo’n Dag van Stilte zou ten slotte bij uitstek een dag zijn om de vervolgde kerk te gedenken - in gebed en meditatie. Want als ergens de reikwijdte van het lijden van Jezus zichtbaar wordt, dán in het leven van deze broeders en zusters. Maar dit is ook waar: nergens wordt de vernauwde blik van ons westerse christenen duidelijker dan in het verwaarlozen van deze onzichtbare gemeente.