De Britse minister Brown kwam volkomen onverwacht met een eigen idee om het protectionisme aan te pakken. Het onderwerp is actueel omdat landen als Frankrijk en Spanje hun eigen energiebedrijven uit buitenlandse handen proberen te houden.Brown wil dat de Europees commissaris Kroes van Mededinging een onafhankelijk team van experts aanstelt dat markten onderzoekt waar de liberalisering heeft gefaald. Hun bevindingen en aanbevelingen moeten ze in het openbaar rapporteren aan de Europese Commissie, die vervolgens verplicht is snel actie te ondernemen.

„Te veel sectoren in de Europese economie blijven verscholen achter barrières die inefficiëntie belonen”, meent Brown. Zo kost volgens hem het mislukken van de vrijmaking van de gasmarkt de Europese consumenten dit jaar een kleine 60 miljard euro extra.

De Duitse minister Steinbrück voelt wel wat voor een team experts, maar de meeste andere landen zien er niets in. Minister Zalm ziet „liever een versterking van de Commissie dan de oprichting van een nieuw instituut.” Eurocommissaris Almunia van Economie zei dat externe deskundigen niet nodig zijn „omdat de meest efficiënte en meest gerespecteerde experts nu al in het directoraat-generaal mededinging van de Commissie zitten.”

Door te spreken met de topmannen van Nestlé, Volkswagen en Telefonica en door een onderlinge discussie probeerden de ministers tijdens een tweedaags treffen in Wenen antwoorden te vinden op de toenemende concurrentie uit lagelonenlanden. Volgens Zalm is een open wereldhandel per saldo goed voor iedereen. „Tijdens de vergadering was er een sterk gevoel dat globalisering goed is voor de Europese burger.” Voor protectionisme was „weinig sympathie.” Maar landen die zich daar mogelijk schuldig aan maken, werden tijdens de bijeenkomst niet met name genoemd.

Hoewel alle ministers de open markten prezen, merkte de Fransman Breton wel op dat niet alle sectoren hetzelfde zijn. Hij noemde landbouw, water en energie bijzondere gevallen. Hij stelde verder dat Europa nu al „het meest open continent ter wereld” is.

In de marge van de EU-vergadering erkende Zalm „enig begrip” te hebben voor de zware kritiek uit de Tweede Kamer op de nieuwe Overnamewet, die vijandige overnamebiedingen in het bedrijfsleven moet vereenvoudigen. De Kamer vindt dat Nederland veel verder gaat dan andere Europese landen in het schrappen van beschermingsconstructies (verdediging tegen vijandige overnames) van Nederlandse bedrijven. Aanpassing van het wetsvoorstel zou ertoe kunnen leiden dat Nederlandse nv’s zich toch mogen beschermen tegen overnames die het bestuur onwenselijk vindt.

Het wetsvoorstel is een uitwerking van een Europese regel die oorspronkelijk bedoeld was om de beschermingsconstructies af te breken, maar waar uiteindelijk slechts weinig van over is gebleven. Het kabinet wilde echter een stap verder gaan en alsnog enkele beschermingsconstructies afbreken. Het volgt daarmee een advies van de commissie-Tabaksblat over bedrijfsbestuur.

De Tweede Kamer heeft bij monde van de fractiespecialisten van CDA en PvdA al laten weten grote moeite te hebben met deze ruime interpretatie van de EU-wet. „Andere landen doen het ook niet”, zei PvdA’er Douma een week geleden. Straks kunnen buitenlandse bedrijven wel Nederlandse nv’s overnemen maar omgekeerd niet, is de redenering. Ook de VVD is kritisch.

Open markten
- Europese ministers van Financiën bepleiten mondialisering.
- Protectionisme zou uiteindelijk geen banen opleveren.
- Britse minister Brown wil team van experts dat liberalisering op markten onderzoekt.
- Andere landen zien liever een versterking van de Europese Commissie.