Het Huis van Afgevaardigden besloot vorig jaar tot strenge maatregelen en het creëren van een enorme barrière langs de zuidelijke grens, vooral om de toevloed van illegale immigranten uit Mexico te voorkomen. De Senaat gaat niet zo ver en vindt strengere controlemaatregelen langs de grens voldoende. Verder vinden de meeste senatoren dat illegale immigranten die langer dan vijf jaar in de VS wonen en werken recht hebben op een legale verblijfsvergunning plus de mogelijkheid het Amerikaans staatsburgerschap te verwerven.Wie langer dan twee jaar maar korter dan vijf jaar in de VS verblijft kan een tijdelijke werkvergunning krijgen. Illegale immigranten die korter dan twee jaar in de VS zijn moeten het land verlaten en formeel een visum aanvragen. Er waren critici die het compromis te soepel vonden en critici die het compromis te streng vonden, maar over één ding zijn de meeste leden van Senaat en Huis van Afgevaardigden het eens: men wil geen herhaling van de massale deportaties die in het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw plaatsvonden na de beurskrach van Wall Street en de daaropvolgende depressie.

Amerika verwelkomde de goedkope werkkrachten uit Mexico in het begin van de vorige eeuw en het was toen erg makkelijk om een verblijfsvergunning te krijgen. „Tal van Mexicanen werden Amerikaans staatsburger en dat gold natuurlijk automatisch ook voor hun kinderen die hier geboren werden. Dat verhinderde de autoriteiten echter niet om massale deportaties te organiseren na de depressie in het begin van de jaren dertig”, aldus afgevaardigde Hilda Solis, die Californië in het Huis van Afgevaardigden in Washington vertegenwoordigt.

Zij heeft een voorstel ingediend om een commissie te benoemen die deze twijfelachtige episode in de Amerikaanse geschiedenis moet bestuderen. „Ik denk dat wij tenminste onze verontschuldigingen moeten uitspreken tegenover deze mensen die wij toen massaal het land uitgezet hebben”, aldus Solis. Dat waren er volgens haar collega Luis Gutierrez uit Illinois misschien wel 2 miljoen, hoewel documenten in het archief van het Amerikaanse consulaat-generaal in Mexico-stad het houden op een totaal van 345.839 personen die tussen 1930 en 1935 naar Mexico werden gestuurd.

„Dat programma had niets te maken met illegale immigranten; veel van de mensen die werden uitgezet waren Amerikaans staatsburger. Maar het motto gold dat immigranten -legaal of niet- ongewenst waren zolang er nog één blanke werkloze in de VS was. Het was puur racisme”, aldus Mae Ngai, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Chicago.

De 81-jarige Ignacio Pina herinnert het zich nog levendig. „Gewapende mannen kwamen ons huis binnengestormd en dreven ons naar vrachtwagens; m’n vader mocht niet eens een koffer meenemen waarin al onze papieren zaten. Dat maakte het later erg moeilijk om weer naar de VS terug te keren”, aldus Pina, die na de Tweede Wereldoorlog naar Californië terugkeerde. „Het waren illegale deportaties die in de Amerikaanse geschiedenisboeken worden verzwegen. Het wordt hoog tijd dat wij deze zwarte bladzijde uit onze geschiedenis algemeen bekendmaken zodat herhaling wordt voorkomen”, meent Luis Gutierrez.