De maatregel terbeschikkingstelling kan worden opgelegd aan verdachten van een ernstig misdrijf bij wie ten tijde van het plegen van het delict een psychische stoornis bestond. Voorwaarde is dat de psychische stoornis ertoe leidde dat de verdachte verminderd of niet toerekeningsvatbaar was.De verpleging en behandeling in een tbs-kliniek richten zich op een veilige terugkeer in de maatschappij van de tbs-gestelde. De praktijk laat zien dat dit doel niet altijd wordt bereikt: 30 procent van de tbs’ers recidiveert.

Ons kritiekpunt is dat het tbs-stelsel te veel uitgaat van de gedachte dat alle tbs’ers zijn te genezen of dat hun stoornissen beheersbaar kunnen worden gemaakt. Dit blijkt onder meer uit het feit dat tbs met dwangverpleging een onbeperkte duur kan hebben; de maatregel kan steeds worden verlengd.

Wij vinden dat na zes jaar na opname de tbs-maatregel dient te worden beëindigd. Indien terugkeer in de maatschappij te gevaarlijk is, moet de betreffende persoon worden overgeplaatst naar een longstayafdeling. Voortzetting van de behandeling is voor deze groep tbs’ers dan niet meer zinvol.

Tijdens de hoorzitting van de onderzoekscommissie kwam naar voren dat onbehandelbare tbs’ers in een „gevangenisachtige omgeving” moeten worden opgesloten. De SGP-jongeren willen dit gestalte geven door middel van tbs-kibboetsen. Oftewel, beveiligde en afgeschermde gevangenisboerderijen met een aantal hectares land waarop tbs’ers, onder controle en begeleiding van een hulpverlenersteam, in hun eigen levensonderhoud dienen te voorzien.

Bij het kibboetssysteem moet onderscheid worden gemaakt tussen de behandelbare en onbehandelbare cliënten. Voor beide groepen dienen kibboetsen te worden opgezet.

Voordelen
Aan het kibboetssysteem, met eigen verantwoordelijkheid voor de tbs’ers, zijn verscheidene voordelen verbonden. Het beschermt tbs’ers tegen de maatschappij en omgekeerd.

Naast het hoofddoel van beveiliging van de maatschappij heeft de tbs-maatregel het belang van betrokkenen bij verpleging en behandeling op het oog. Een tbs-kibboets geeft mensen zicht op leven binnen een afgesloten maatschappij. Een kibboets biedt, zowel aan behandelbare als aan onbehandelbare tbs’ers, meer perspectief dan een tbs-kliniek. Men heeft iets omhanden en hoeft zich niet te vervelen.

Dit in tegenstelling tot het verblijf in een kliniek, waar behandelsessies vaak uitvallen omdat het betreffende personeelslid bij afwezigheid wegens ziekte niet kan worden vervangen of tijdens de geplande activiteiten moet deelnemen aan vergaderingen.

Bij de tbs-maatregel wordt door psychiatrische behandeling naar een verantwoorde terugkeer in de maatschappij toegewerkt. Op de kibboetsen voor behandelbare tbs’ers vindt de resocialisatie op een natuurlijke wijze plaats. De resocialisatie begint al achter de muren; dit maakt de terugkeer in de maatschappij gemakkelijker.

Een bijkomend voordeel is dat professionele vrijwilligers op een tbs-kibboets kunnen worden ingezet. Dit brengt met zich mee dat het verblijf op een tbs-kibboets beduidend minder kost dan de verpleging in een kliniek, wat gemiddeld 472 euro per dag per tbs’er bedraagt.

Ook na terugkeer in de maatschappij is het belangrijk dat er een cirkel van professionele vrijwilligers om de ex-tbs’er heen staat. Sociale controle is nodig om recidive te voorkomen.

Het is aanbevelenswaardig om de kibboets-tbs’ers een convenant te laten ondertekenen, wat betekent dat men bij wangedrag, bijvoorbeeld door de groepssfeer op de kibboets negatief te beïnvloeden, naar een tbs-kliniek (terug) moet.

De auteur is lid van de commissie binnenlandse zaken van de SGP-jongeren.