Muziek als boodschapper
Van alle markten is hij thuis. De ene keer duikt hij in een kleine koorbewerking van Psalm 116. Dan weer componeert hij een kerstoratorium. Maar ook aan de liedbundel ”Ook uit de mond der kinderen” deel 3 levert Leander van der Steen (32) zijn muzikale bijdrage.
Toch ziet de dirigent van vijf gemengde koren een raakvlak tussen de diverse doelgroepen die hij bedient. „Waar Gods Woord opengaat, heb je een boodschap, kun je door tekst én muziek iets uitdragen. Met een eenvoudige muziekbewerking én door middel van een compositie met grootse structuur.”Tijdens het componeren gaat Van der Steen te werk vanuit de tekst. „De muziek voegt iets toe, geeft een diepere lading aan de woorden. Psalm 116 is een mooi voorbeeld daarvan. Bij ”Ik lag gekneld in banden van de dood” is de muziek twee toonsoorten lager dan het eerste couplet en overgezet in mineur. Na ”de angst der hel” vormen twee losse akkoorden het dieptepunt. Daarmee leg je extra de nadruk op deze woorden.”
Een van zijn bekendste werken is het kerstoratorium ”In de volheid van de tijd”. Zijn vroegere docent Nederlands, Ed Kooijmans, leverde de tekst aan, Van der Steen boog zich over de klanken. „Eerst bekijk je de tekst technisch. Waar liggen de klemtonen? Hardop lezen is een prima manier om je de woorden eigen te maken. Vooral verloren momenten op de fiets kunnen zich hiervoor lenen.”
Daarna buigt de componist zich over de structuur. In het oratorium verbindt hij het Oude Testament -in mineur- met de Christusgeboorte uit Lukas 2 - in majeur. In het recitatief ”En Jozef ging ook op naar Judea” probeert hij met harpachtige akkoorden een verband te leggen naar de harp spelende koning. De melodie van de Lofzang van Maria klinkt subtiel tijdens het „En Maria ging ook op.”
Toegankelijkheid vindt Van der Steen belangrijk. „Een luisteraar moet geen routebeschrijving van veertig bladzijden meekrijgen om de muziek te duiden. Anderzijds hoef je ook alles niet in één keer te vatten. Bij een tweede keer luisteren mag je zeker nog ontdekkingen doen.”
Zijn jongste composities worden morgenavond om 19.30 uur in de Grote Kerk in Harderwijk uitgevoerd tijdens een presentatieconcert van de cd ”Dankend gedenken.” De avond staat in het teken van het veertigjarig jubileum van de Vereniging Veluwse Koren.
Hiervoor componeerde Van der Steen onder meer de liedbewerking ”’k Heb gehoord van een stad”. In het voorspel klinkt subtiel het motief van ”De Lichtstad”. De grote omschakeling zit in het tussenspel voor het derde couplet, waarin aardse zorgen hoorbaar zijn. Daarna zet het koor in majeur in met ”’k Heb gehoord van een stad niet mét, maar zonder tranen”.
Tijdens de Boekenweek komt dagelijks een schrijver of componist aan het woord over de wisselwerking tekst-muziek.