Het is druk op de A13. Een donkerblauwe testauto van Rijkswaterstaat rijdt richting Rotterdam. Rrrrrttttt. Rechts uit het dashboard klinkt een alarmerend signaal. De automobilist overschrijdt -per ongeluk- de witte streep langs de vluchtstrook. Een rukje aan het stuur en de ingebouwde ’kookwekker’ zwijgt.Nog een keer. Nu links over de lijn. Opnieuw laat het apparaat -nu links van het stuur- ratelend van zich horen. Het zogenaamde rumble-geluid imiteert de herrie van een autoband die over een streep met reliëf rijdt. Of als een auto door de berm rijdt.

Het ingenieuze systeem luistert naar de naam Lane Departure Warning Assistant (LDWA). Een camera achter de voorruit volgt de verrichtingen van het voertuig en waarschuwt zodra de bestuurder onbedoeld uit koers dreigt te raken. Geeft een automobilist vooraf netjes richting aan, dan zwijgt het apparaat.

Iets verderop, op de A13 bij Delft, slingert een vrachtwagen meer dan een halve meter over de vluchtstrook. Die kan best wat koerscorrectie gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat tot 10 procent van de ongevallen met vrachtwagens te wijten is aan het per ongeluk veranderen van rijstrook.

De VW-testwagen is verder voorzien van een geavanceerde cruise control (ACC). Daarmee kan de bestuurder zijn snelheid én de minimale afstand tot zijn voorganger in seconden instellen, legt projectleider Tom Alkim van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat uit. „Komt de auto te dicht bij een voertuig voor hem, dan mindert hij automatisch vaart.” Achter het VW-embleem in de grille is een radar gemonteerd. In het stadsverkeer werkt het systeem niet.

De gisteren gestarte praktijkproef is onderdeel van het innovatieprogramma ”Wegen naar de Toekomst” van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Elke drie jaar lanceert Rijkswaterstaat tien vernieuwende projecten. Een ander bekend voorbeeld is de dynamische rijstrookmarkering, met lampjes in het wegdek.

Nieuw zijn de twee „rijtaakondersteunende systemen” niet. Rijkswaterstaat test echter voor het eerst de combinatie van beide technieken en doet onderzoek naar de resultaten. Vijf maanden lang rijden twintig leaserijders rond met de proefopstelling. Eerst een maand zonder ingeschakeld systeem, dan vier maanden met.

Een ’zwarte doos’ achter in de auto registreert de resultaten. Via enquêtes en vraaggesprekken leggen medewerkers van onderzoeksbureau TNS NIPO vervolgens de ervaringen van de bestuurders vast. „We willen objectieve en subjectieve gegevens”, verduidelijkt Gerben Bootsma van Rijkswaterstaat, zelf ook testrijder. Kernvraag is hoe automobilisten omgaan met de systemen.

Doel van de proef is het vergroten van de verkeersveiligheid. De Europese Commissie heeft twee weken geleden aangedrongen op een versnelde invoering van veiligheidssystemen in auto’s. Brussel is bang dat de doelstelling, halvering van het aantal verkeersslachtoffers in 2020, met het gangbare beleid niet wordt gehaald. Eurocommissaris Reding (Informatiemaatschappij) wil op termijn alle Europese auto’s voorzien van deze systemen.

Rijkswaterstaat verwacht dat de innovatieve techniek het aantal verkeersongevallen, het aantal files en het brandstofgebruik kan verminderen. „Autorijden kost hiermee minder moeite, waardoor de bestuurder meer tijd heeft om te letten op het verkeersbeeld en minder gestrest is.”

Exacte voorspellingen durft Alkim niet uit te spreken. „In principe zou je de resultaten van de twee deelsystemen bij elkaar moeten kunnen optellen. We kunnen echter niet inschatten wat de combinatie oplevert.”

Rijkswaterstaat verwacht de eerste resultaten in oktober. Andere landen zijn geïnteresseerd, waaronder Japan en de Verenigde Staten. „De hele wereld volgt ons.”