Ex-Aholdtopman: Ik ben tekortgeschoten
AMSTERDAM - Alle pijlen waren donderdag gericht op Cees van der Hoeven. Op de derde zittingsdag van het Aholdproces mocht de voormalig bestuursvoorzitter vertellen over zijn aandeel in de zogeheten side-letters. Deze brieven vormden de kiem van de fraude die in februari 2003 naar buiten kwam. „Ik heb veel bijgeleerd.”
Als zijn financiële rechterhand Michiel Meurs op 16 november 2002 telefonisch vertelt dat er nóg drie side-letters zijn, gooit Van der Hoeven uit woede de telefoon neer. „Ik ontplofte bijna.”De in totaal vier side-letters spreken tegen dat Ahold zeggenschap heeft over een aantal deelnemingen. In eerder opgestelde brieven, de zogeheten control-letters, claimt Ahold juist een doorslaggevende stem te hebben bij belangrijke beslissingen. Alleen bij volledige zeggenschap mag Ahold van de accountant de opbrengsten van dochters als ICA, Bompreço en Disco optellen bij de concernomzet, het zogeheten consolideren. Accountant Deloitte ziet de control-letter wel, de side-letter niet.
Ondanks het belang van de extra side-letters besluit Van der Hoeven het bestaan niet te melden aan de accountant of aan de raad van commissarissen. „Achteraf heb ik mij duizendmaal afgevraagd waarom ik toen niet alles heb gemeld”, aldus de oud-topman donderdag voor de rechtbank van Amsterdam.
Michiel Meurs wil de documenten in 2002 juist wel laten zien aan commissarissen en accountants, maar Van der Hoeven gaat daar niet mee akkoord. „De relevantie van die documenten was op dat moment nul. Enkele dochterbedrijven waren inmiddels volledig in eigendom. Ik was ervan overtuigd dat consolideren de enige juiste manier van verantwoorden was. Ik ben echter tekortgeschoten, maar dat is achteraf gepraat. Ik heb de beslissing toen naar eer en geweten genomen.” Pijnlijk detail: Twee dagen na deze beslissing benoemen onwetende commissarissen de bestuursvoorzitter voor het leven.
De verklaring van Van der Hoeven dat hij pas in 2002 weet krijgt van de side-letters, is opmerkelijk. Op een brief van 21 mei 1999 staat ook de handtekening van de toenmalige bestuursvoorzitter. In één regel meldt zakenpartner Mendonça van de Braziliaanse supermarkt- en warenhuisketen Bompreço dat hij niet akkoord gaat met de inhoud van de eerdere control-letter.
„Deze brief bracht Meurs in november 1999 persoonlijk bij u. Ging er toen geen belletje bij u rinkelen?” vraagt de rechter. „Meurs zei dat onze zakenpartner prijs stelde op mijn handtekening onder deze brief. De handtekening van Meurs stond al op de brief, dan hoef ik geen verdere vragen te stellen.”
De officier van justitie neemt geen genoegen met dit antwoord. „Het is slechts een eenregelig briefje. Ik moet moeite doen om die tijdens het ondertekenen niet te lezen.” „Ja, dat is raar”, erkent Van der Hoeven. „Misschien ligt het aan mijn leeftijd. U bent een stuk jonger.” De verdachte lacht, maar kan geen andere verklaring geven.
De rechter wil ook graag weten in hoeverre privéomstandigheden een rol speelden bij de gebeurtenissen. „U legt mij bijna een excuus in de mond”, reageert Van der Hoeven. „Mijn zoon lag in het ziekenhuis. Het was een turbulente tijd. Misschien dat ik toen niet altijd even helder dacht over zaken die niet direct op het netvlies stonden.”
Overigens maakt Van der Hoeven van de gelegenheid gebruik om kritiek te uiten op de opstellers van de control-letters. „Ze zijn klungelig geformuleerd. De zeggenschap van Ahold had beter omschreven kunnen worden.” Hij heeft zich er nooit mee bemoeid, omdat het in zijn ogen ging om details. „Wij hadden gewoon de feitelijke zeggenschap. De control-letter had daar geen invloed op.”
De rechter vraagt Van der Hoeven nog naar zijn financiële kennis. „Ik heb geen accountancy gestudeerd, maar ik ken wel de boekhoudregels”, antwoordt de gewezen topman, die in een eerder stadium de functie van financiële topman vervulde bij het supermarktconcern. Hij ontkent dat Meurs minder kennis van zaken heeft. „Ik ken Michiel als een bescheiden jongen. Hij is ook geen accountant, maar heeft dezelfde kennis als ik.”
Meurs, donderdag wel aanwezig, mag zijn visie volgende week geven. Van der Hoeven weet één ding zeker. „Ik heb veel bijgeleerd.”