”Konmar & Kwel. De teloorgang van supermarktconcern Laurus”
Auteur: Gerard Rutte
Uitgeverij: RTC, Santpoort-Zuid, 2002
ISBN 90 901 5968 1
Pagina’s: 171
Prijs: € 25,00. Echt zwartepieten doet retaildeskundige Gerard Rutte in zijn boek ”Konmar & Kwel” niet. Van één hoofdschuldige in het grootste Nederlandse supermarktdrama is volgens hem geen sprake. Wel moet Laurus leren luisteren. Naar de klant en naar zijn eigen mensen.

Ruttes boek verscheen aan de vooravond van de cruciale aandeelhoudersvergadering, afgelopen vrijdag. Op de agenda het reddingsplan waarbij het Franse Casino feitelijk de macht grijpt bij de technisch failliete supermarktmoeder van de formules Super De Boer, Edah en Konmar. Zoals bekend gaat de Casino-deal door.

Dat dat hoofdstuk niet in ”Konmar& Kwel” staat, deert Rutte niet zo. „Ik heb twee, drie keer op het punt gestaan het boek uit te geven. Telkens waren er nieuwe ontwikkelingen. Het moest er een keer van komen.”

Buitenbeentje
”Konmar & Kwel” is een analyse van het mislukken van de „grootste retailoperatie” die Nederland ooit heeft gekend. Gedwongen door ronduit slechte resultaten besluit de top van Laurus in de zomer van 2000 een eenformulestrategie in te voeren. Honderden filialen van Super De Boer, Groenwoudt, Edah, Nieuwe Weme, de oude Konmar en Lekker & Laag moeten op de schop. Konmar nieuwe stijl wordt het doel. Spar en Basismarkt gaan in de uitverkoop.

Rutte zet de zaken helder op een rijtje en maakt daarbij gebruik van talrijke publicaties. Interessant zijn ook de ontboezemingen van mensen die de totaal mislukte operatie van nabij meemaakten. Zwak punt daarbij -maar wel begrijpelijk- is het feit dat er nauwelijks een naam van de zegslieden aan te pas komt: het blijft bij ingewijden, kenners en bronnen.

Konmar dus, naar de naam van een „ijzersterke” formule in de Haagse regio. Aanjager daarvan is Peter Stuyts, een „buitenbeentje.” „Je was vóór Stuyts of je was tégen hem, een tussenweg bestond er niet.” Dat zorgt al direct voor problemen tussen de bloedgroepen binnen Laurus als Stuyts de ombouwkar moet gaan trekken, samen met de nieuwe Laurus-topman Ole van der Straaten.

Het taalgebruik van Stuyts zet veel kwaad bloed. „Het brood van Super De Boer was niet te vreten en de sinaasappels waren verrot.” Verhaal halen is gevaarlijk. „De verantwoordelijke category manager groenten en fruit voelde zich dusdanig aangesproken dat hij de volgende dag een kist sinaasappels uit het distributiecentrum meenam. Bij de eerstvolgende ontslagronde in februari 2001 stond hij bovenaan de lijst.”

Tweederangs
Goed luisteren is er niet bij tijdens de aanloop naar Operatie Konmar. Zo zitten er geen Edah-mensen in een elitegroepje dat het plan op de tekentafel legt. „Edah-managers -toch jaarlijks goed voor een winst van gemiddeld 36 miljoen euro- kwamen later in het Konmar-organogram alleen terug als tweederangs medewerkers. Hetzelfde gold voor mensen van Groenwoudt/Nieuwe Weme.”

De bevindingen van het onderzoeksbureau Added Value worden gretig overgenomen door de Laurus-top. De consument zou de formules Konmar en Lekker & Laag als „merkpersoonlijkheden” zien. En de prijsstelling van een supermarkt blijkt niet eens zo heel belangrijk te zijn, concluderen de onderzoekers. Als de klant maar waar voor zijn geld krijgt. Een ingewijde: „Dat is natuurlijk onzin. Het kan gewoon niet kloppen. Uit onderzoeken is bekend dat meer dan de helft van alle klanten prijsbewust is.” Waarschuwingen van mensen uit het vak worden echter in de wind geslagen. Aan intriges -grootaandeelhouder E. Albada Jelgersma bijvoorbeeld speelt zijn eigen spelletjes- is aan de andere kant geen gebrek.

Van het plan om een ”uitgeklede Albert Heijn met C1000-prijzen” te creëren komt niets terecht. Al bij de opening van de eerste omgebouwde Konmars is het prijsaspect -de Konmar oogt niet alleen duur maar is het ook- een hot item. Binnen de kortste keren is er sprake van een regelrecht fiasco. De beloofde omzetstijging van 20 procent -„het kwam allemaal uit de grote duim”- blijft uit. Een daling van 20 procent wordt het. Een ervaren ondernemer: „Ik heb nog nooit meegemaakt dat iets zo snel kapotgaat. Wij hadden prachtige omzet, de eerste paar dagen was het heel druk, maar binnen, vier, vijf dagen was dat voorbij.”

Peseta’s
Ook organisatorisch en operationeel blijkt er weinig op de rails te staan. Bij een tot Konmar omgebouwde Super De Boer in Kampen staan de prijzen op de kassabon in peseta’s vermeld. In Zwijndrecht kosten alle producten volgens de kassabon 45 eurocent. Bevoorradingsproblemen doen de nieuwe formule echt de das om. De klant pikt geen lege schappen. Een filiaalleider: „Van veel verse spullen die we binnenkregen, was de toegestane houdbaarheidsdatum al gepasseerd. Containers vol met kip hebben we weggegooid.”

Ondertussen wordt Peter Stuyts op verdenking van belastingfraude en chantage door de FIOD opgepakt. Bij Laurus ruimt de ene topmanager na de andere het veld. Operatie Konmar wordt bevroren. Een ingewijde: „Ole van der Straaten had moeten ingrijpen. Hij vertrouwde echter op zijn goed betaalde adjudanten.” Spijtig, zo blijkt uit de reactie van een ander: „Laurus was een organisatie die een flinke oorlog moest gaan voeren. Alleen, het leger schoot zichzelf helemaal af.” Kommer en Kwel, inderdaad.