Deze sanering is echter goed voor de sector. Bovendien zullen patiënten er geen last van hebben. Dat stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) in een advies dat dinsdag aan de minister is aangeboden.Volgens een van opstellers van het advies, H. Bosma van de RVZ, zullen met name ziekenhuizen financiële problemen krijgen. Hij verwacht dat directeuren en bestuurders van instellingen in de gehandicaptensector en de verpleeghuiswereld in de problemen zullen komen met het doorvoeren van de nieuwe werkwijze.

Op dit moment lopen zorginstellingen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen geen enkel risico als ze nieuwbouw willen plegen of van plan zijn te verbouwen. Ze lenen geld en de kosten van rente, afschrijving en onderhoud kunnen zij via hun prijzen op de premiebetaler verhalen. Jaarlijks gaat daar ongeveer 3 miljard euro in om.

Hoogervorst kondigde vorig jaar al aan dat hij zorginstellingen zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en instellingen voor gehandicaptenzorg zelf verantwoordelijk wil maken voor hun vastgoed. De kosten daarvoor moeten ze zelf terugverdienen met het verkopen van zorg, verpleging of behandeling. Hij vroeg de RVZ uit te zoeken onder welke voorwaarden dit het beste kan.

Wat de RVZ betreft kiest de minister voor een ’harde’ overgang. Deze koude sanering zal leiden tot zakelijker instellingen, stelt de raad. Zo zal bijvoorbeeld de bestaande overcapaciteit aan bedden verdwijnen. Het zal bovendien leiden tot meer klantvriendelijke zorg en betere gebouwen. Er wordt bijvoorbeeld al twintig jaar gepraat over betere huisvesting voor verpleeghuisbewoners in wijken, in plaats van in grote verpleeghuisgebouwen. Toch komt er in de praktijk weinig van terecht. Met het nieuwe financieringssysteem zullen vernieuwingen in de zorg veel sneller kunnen worden doorgevoerd, verwacht de RVZ.

Minister Hoogervorst wilde de risico’s voor de continuïteit van de zorgverlening zo klein mogelijk houden en tot 2012 vangnetten in het leven roepen voor zwakke instellingen. De RVZ vindt dat geen goed plan. Alles wat je doet om de overgang te verzachten creëert inefficiëntie, stelt voorzitter R. Meijerink. De raad wil bovendien dat de liberalisering van de vastgoedmarkt binnen de gezondheidssector al in januari 2008 is doorgevoerd, in plaats van in 2012.

De RVZ wil verder dat de instellingen de mogelijkheid krijgen om winst uit verkoop van gebouwen zelf te houden en naar eigen inzicht opnieuw te investeren, bijvoorbeeld in modernisering van de zorg. Daarbij zouden de instellingen aandelen moeten kunnen uitgeven om extra geld binnen te krijgen.

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen is blij met de aanbevelingen. Volgens een woordvoerster zien ziekenhuizen veel voordelen in de nieuwe manier van werken. De koepelorganisatie van ziekenhuizen denkt dat de RVZ te somber is over het aantal instellingen dat door de veranderingen in de problemen zal komen. „Wij denken dat vrijwel alle ziekenhuizen in staat zijn de omslag te maken en een betere bedrijfsvoering op te zetten”, zei een woordvoerster dinsdag. De koepel van verpleeghuizen Arcares en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland waren dinsdag niet in staat te reageren op het rapport.