Woordvoerder Bryan Whitman sprak van een „schande” voor de wereldorganisatie en zeker geen rapport dat de vereiste „toets van zorgvuldigheid” kan doorstaan. Aldus enkele kwalificaties van woordvoerder Bryan Whitman van het ministerie van Defensie in Washington in reactie op het rapport van vijf waarnemers van de VN-Commissie voor de Mensenrechten over het omstreden gevangenkamp binnen de Amerikaanse militaire basis Guantanamo Bay in Cuba.De vijf waarnemers van de VN-Commissie voor Mensenrechten die het rapport opstelden, constateren dat de behandeling van de ongeveer 500 gevangenen binnen Guantanamo Bay in strijd is met het internationaal recht. De behandeling van de gevangenen komt volgens hen in sommige gevallen zelfs neer op „marteling.” Het vijftal adviseert de Amerikaanse overheid om het kamp te sluiten en de gevangenen te berechten voor een gewone rechtbank in de VS of om hen naar huis te sturen. Tot nu toe zijn nog maar tien van de 500 gevangenen gedagvaard voor een speciale militaire rechtbank binnen Guantanamo Bay zelf.

„Het rapport lijdt beslist onder het feit dat de waarnemers niet eens bereid waren om op onze uitnodiging in te gaan om naar Guantanamo te komen om de omstandigheden daar zelf in ogenschouw te nemen”, aldus Whitman donderdag na publicatie van het rapport. Het is juist dat de vijf onderzoekers niet naar Guantanamo Bay gereisd zijn. Zij besloten daartoe echter nadat Defensie hun verzoek weigerde tot vrije toegang tot de gevangenen. Men zou alleen mogen praten met geselecteerde gevangenen en dan ook alleen in aanwezigheid van Amerikaanse militaire waarnemers.

De onderzoekers zagen niet veel in zulke „gecensureerde” interviews en besloten om niet naar Guantanamo te gaan. In plaats daarvan spraken zij met oud-Guantanamogevangenen in Spanje, in Frankrijk en in Groot-Brittannië. Verder voerder zij gesprekken met een aantal advocaten die de belangen behartigen van Guantanamogevangenen. „Als ons rapport de toets van zorgvuldigheid niet kan doorstaan, dan ligt dat voor een niet onbelangrijk deel aan het Pentagon zelf”, aldus de reactie van Manfred Novak, een van de onderzoekers en de martelspecialist van de VN-mensenrechtencommissie.

VN-secretaris-generaal Kofi Annan steunde donderdag de oproep om het gevangenkamp binnen Guantanamo Bay te sluiten. „Ik kan niet alles wat er in het rapport staat onderschrijven, maar ik denk wel dat de Amerikaanse regering vroeg of laat dit gevangenkamp moet sluiten. Het is aan Washington om dit naar ik hoop op zo kort mogelijke termijn te doen”, aldus Annan.

De VS hebben zich tot nu toe niets aangetrokken van de kritiek die tal van landen en mensenrechtenorganisaties hebben geuit op het bestaan van het detentiecentrum op de marinebasis en de manier waarop gevangenen er worden behandeld.

Het Amerikaanse hooggerechtshof buigt zich een dezer dagen overigens over het dossier van Salim Ahmed Hamdan, de Jemenitische ex-chauffeur annex lijfwacht van al-Qaidaleider Osama bin Laden. Hamdan bestrijdt de wetmatigheid van zijn gevangenschap en de legitimiteit van de speciale militaire rechtbank op Guantanamo Bay om hem te berechten.