Kerkelijk leven in Gelderse Vallei
Titel: ”Kerkelijk leven in beeld. De Gelderse Vallei II”, red. A. Bel, H. Florijn, J. Versloot
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2005
ISBN 90 331 1861 0
Pagina’s: 96
Prijs: € 17,50.
In de serie ”Kerkelijk leven in beeld” is het tweede deel over de Gelderse Vallei verschenen. Eerder kwamen de Alblasserwaard en een deel van de Gelderse Vallei aan de orde. In dit boek gaat het om de plaatsen met beginletter N tot en met Z: Nijkerk, Nijkerkerveen, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal, Voorthuizen, Wageningen en Woudenberg. De serie beperkt zich tot het protestantse kerkelijke leven. De samenstellers hebben zich gericht op de periode van 1875 tot circa 1950.
Het grootste gedeelte van het boek is gevuld met zwart-witfoto’s, die vooral de kerken en de predikanten laten zien. Soms zijn er foto’s van pastorieën, orgels, bekende ouderlingen en kerkelijke verenigingen. Er zijn opvallende foto’s bij, zoals die op pagina 24, waar men ouderlingen, diakenen, kerkvoogden en notabelen uit Nijkerkerveen voor de kansel ziet staan. De wandborden ”Maranatha Jezus Komt” en ”Vrees Niet Geloof Alleenlijk” nemen een centrale plaats in. Zelfs de kerkgangers achterin moeten die teksten goed hebben kunnen lezen. Ook de foto van de begrafenis van ds. B. Kleijwegt uit Woudenberg is indrukwekkend.
Het grootste gedeelte van de foto’s laat uiteraard predikanten en voorgangers zien. We komen bekende namen tegen, zoals ds. W. van den Bergh uit Voorthuizen, een van de eerste predikanten van de Doleantie, B. Roest, ouderling van de gereformeerde gemeente te Scherpenzeel, en oefenaar Johannes Vijverberg, voorganger van de Oud Gereformeerde Gemeente te Rhenen.
Mijn woonplaats Veenendaal komt uitgebreid in beeld. Het begint met de hervormde predikanten en de hervormde kerk. Er zijn onder andere foto’s van ds. M. Jongebreur, ds. W. L. Mulder en ds. A. Vroegindeweij - die Arend de Geweldige werd genoemd. Daarna komt er een stukje over de gereformeerde predikanten. Van de christelijke gereformeerde voorgangers worden onder andere genoemd ds. D. van Enk, ds. J. A. Riekel, „een geliefd predikant” en ds. P. J. de Bruin.
Van voorgangers van de Gereformeerde Gemeenten zijn foto’s opgenomen van ds. W. den Hengst, die in 1913 uit de Gereformeerde Kerken trad, ds. H. Kieviet en ds. R. Kok. Van de laatste staat in het boek: „Vanwege een geschil over de leer van het aanbod van genade werd ds. Kok op 12 januari 1950 door de Generale Synode te Utrecht als predikant van de Gereformeerde Gemeenten geschorst. Uiteindelijk sloot ds. Kok zich met zijn gemeente in 1956 aan bij de Christelijke Gereformeerde Kerken.”
Verwacht van het boek geen diepgravende teksten en geen compleet overzicht. Daarvoor is het niet bedoeld. Het gaat er vooral om een beeld te geven van het kerkelijk leven zoals dat er vroeger was in de gereformeerde gezindte. Vooral bij ouderen zullen de foto’s herkenning oproepen.
Misschien is het aardige van dit boek dat het samenbrengt wat toen van elkaar gescheiden was. Wat dat betreft zou een nuttige functie kunnen hebben.