„Grote vastgoedbedrijven hebben doorgaans een vaste relatie met een notaris. Dat kan de onafhankelijkheid van notarissen ondermijnen. Daar moet iets aan gebeuren”, zegt Donner vanochtend in een vraaggesprek met het Financieele Dagblad.In de krant geeft Donner aan geen concrete richtlijnen te willen opstellen. „Het notariaat heeft een eigen beroepsorganisatie met een publiekrechtelijke status. Die moet er iets aan doen. Maar ik kan me voorstellen dat een maximum percentage voor de diensten kan worden bepaald bij één klant.”

Het kabinet reageerde vorige week op het eindrapport van de commissie-Hammerstein, die de marktwerking in het notariaat heeft onderzocht. Er komen strengere criteria om kwaliteit en integriteit van notarissen te beoordelen.

De commissie-Hammerstein is van mening dat de toetreding tot het ambt wel iets strenger mag worden geregeld. Bij sommige notarissen ontbreekt het aan de nodige onkreukbaarheid. Zo worden bij witwaspraktijken in de vastgoedsector vaak vraagtekens geplaatst bij de rol van de betrokken notarissen. En in Rotterdam werd onlangs bij een onderzoek naar een hypotheekfraude de administratie van enkele notarissen in beslag genomen.

Voorzitter R. W. T. Salomons van de Koninklijke Notariële Broederschap onderkent het door Donner gesignaleerde gevaar. „Bij marktwerking moet met name tegenover grote partijen in de gaten worden gehouden of de zaken niet uit de hand lopen. Ik heb niet de indruk dat daarvan nu sprake is, maar we moeten het wel zien te voorkomen.”

In 1999 is een nieuwe notariswet ingevoerd. Voorheen golden in de onroerendgoedpraktijk en de familiepraktijk van de notaris vaste tarieven. Die zijn vanaf 1 oktober van dat jaar geleidelijk vrijgelaten. Tegelijk mogen notarissen zich vanaf die tijd vrij vestigen, mits ze een goed ondernemingsplan kunnen overleggen. De beroepsorganisatie van notarissen heeft bij de invoering van de wet al gewezen op de schaduwkant van de vrijere regels, aldus Salomons.

„De grote vraag is hoe ver je wilt gaan met marktwerking. Ik ben blij met deze reactie uit het kabinet. Er moet rust op het front komen. De notaris is ondernemer, maar óók openbaar ambtenaar. Die twee aspecten moeten in balans zijn. Het notariaat is gebaar bij een goede borging van kwaliteit en integriteit.” Salomons zegt samen met toezichthouder NMa te willen optrekken om te bezien of de macht van bepaalde opdrachtgevers over een notaris binnen de perken blijft.

In het interview zegt Donner de notaris geen extra rol te willen geven in de opsporing van crimineel geld bij vastgoedtransacties. Dat idee werd onlangs in de Tweede Kamer geopperd. De notaris moet gewoon zorgen dat de kadasters en testamenten kloppen. Hij is geen opsporingsambtenaar, vindt de minister.