Buitenland

Aanloop naar de gasoorlog

Met zijn beslissing de gaskraan naar Oekraïne dicht te draaien, is het Russische staatsbedrijf Gazprom zondag niet over één nacht ijs gegaan. Al maanden dreigde de gasonderneming de toevoer richting het buurland te staken. Kiev weigerde namelijk akkoord te gaan met een prijsverhoging per 1 januari 2006 van 50 -een ”vriendenprijsje” uit de tijd voor de Oranjerevolutie- naar 230 dollar per 1000 kubieke meter gas.

3 January 2006 10:16Gewijzigd op 14 November 2020 03:20

8 juni: Het Russische staatsbedrijf Gazprom deelt Kiev mee dat het niet langer gas tegen een gereduceerd tarief wenst te leveren, maar dat de prijzen „op Europees niveau” zullen komen te liggen. Bovendien eist Gazprom dat Oekraïne de verhoogde prijs betaalt voor de 7,8 miljard kubieke meter gas die in ondergrondse reservoirs in Oekraïne is opgeslagen en om technische redenen niet kan worden teruggewonnen om opnieuw te worden geëxporteerd.(is0(1 juli: Gazprom kondigt aan eenzijdig de gaslevering aan Oekraïne te zullen staken om het verlies van de 7,8 miljard kubieke meter gas waarover onenigheid is ontstaan, te compenseren. Het belangrijkste Oekraïense gasbedrijf, Naftogaz, waarschuwt dat het in dat geval de Russische export van gas richting Europa zal verminderen.

17 juli: Gazprom verklaart dat Oekraïne zijn handtekening heeft gezet onder een „volledig en definitief” akkoord over de geblokkeerde Russische gasvoorraad.

22 november: Moskou vindt dat Oekraïne het Russische gas met liquide middelen moet betalen - een voorwaarde waarmee Kiev al in een eerder stadium akkoord was gegaan. Moskou eist bovendien een verhoging van het levertarief tot 160 dollar per 1000 kubieke meter gas. De Russische premier Michail Fradkov annuleert een bezoek aan Oekraïne voor de volgende dag, omdat een akkoord niet tot stand komt.

23 november: De verklaring van Oekraïne dat het gebruik zal maken van de gaspijpleiding over zijn grondgebied die Russisch gas naar Europa transporteert als de Russische leveranties worden stopgezet, omschrijft de vicepresident van Gazprom, Aleksander Medvedev, als „diefstal” en „oplichting.”

24 november: De president-directeur van het Oekraïense Naftogaz, Aleksej Ivtsjenko, verwerpt de „ultimata” van Moskou.

9 december: Kiev dreigt met een verhoging van het ’liggeld’ dat Rusland moet betalen voor de Zwarte Zeevloot in de haven van het Oekraïense Sebastopol als Rusland blijft bij zijn verhoging van de gasprijs.

13 december: Gazprombaas Aleksej Miller dreigt de leveranties aan Oekraïne vanaf 1 januari te staken als Kiev weigert het voorgestelde contract voor het einde van het jaar te ondertekenen. Tegelijk geeft hij aan dat een compromis mogelijk is als Oekraïne het plan voor een Russisch-Oekraïens-Duits consortium nieuw leven inblaast. Dit plan kwam in 2002 onder ex-president Leonid Koetsjma tot stand en voorzag onder andere in Russische medezeggenschap over het beheer van de Oekraïense gaspijpleidingen.

14 december: Gazprom herziet zijn eisen en kondigt een plotselinge prijsverhoging voor Oekraïne in 2006 aan tot 230 dollar voor 1000 kubieke meter gas.

15 december: Gazprom verwerpt een voorstel van Kiev om een gezamenlijke onderneming te creëren voor de distributie van een deel van het Russische gas aan Oekraïne.

23 december: De Oekraïense premier Joeri Jechanoerov geeft aan zich tot het hof van arbitrage van de kamer van koophandel in Stockholm te zullen wenden voor een uitspraak in de gaskwestie.

24 december: Een honderdtal mensen demonstreert voor de Oekraïense ambassade in Moskou met de leuze: ”Nee tegen de ruilhandel van gas tegen varkensvet”. De televisie laat geen gelegenheid voorbijgaan om Oekraïne -„dat in het voorjaar aan revolutie denkt en zich zorgen maakt over het gas als de winter eenmaal is gekomen”- over de hekel te halen.

26 december: Premier Jechanoerov doet een beroep op de Russische president Vladimir Poetin om te bemiddelen.

27 december: Jechanoerov is van mening dat Oekraïne contractueel recht heeft op 15 procent van het Russische gas dat over zijn grondgebied naar Europa stroomt (transietrechten), waarmee hij wil aangeven dat Kiev van de gaspijpleidingen gebruik zal maken als Gazprom de gaslevering aan zijn land staakt. De presidenten Viktor Joesjtsjenko en Vladimir Poetin hebben een telefonisch onderhoud om te proberen de crisis te bezweren.

28 december: De Oekraïense minister van Energie, Ivan Platsjkov, begeeft zich naar Moskou in een laatste poging een compromis te bewerkstelligen. Kiev overweegt in geval van een mislukking een beroep te doen op Washington.

29 december: President Joesjtsjenko spreekt zijn vertrouwen uit in een positieve afloop van het gasconflict, terwijl de moeizame onderhandelingen in Moskou voortduren. Poetin biedt Kiev een lening aan zodat het na de verhoging van de gasprijs aan zijn betalingsverplichting kan voldoen.

31 december: Poetin stelt Kiev voor de kwestie van de prijsverhoging tot het tweede kwartaal van 2006 uit te stellen. Hij voegt eraan toe dat dit het laatste aanbod van Moskou en Gazprom is.

1 januari 2006: Gazprom maakt zondagochtend bekend dat het proces tot stopzetting van de gasleveranties is opgestart, maar verzekert tegelijk dat die maatregel geen gevolgen zal hebben voor zijn klanten in Europa die via het grondgebied van Oekraïne van gas worden voorzien.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer