Dolores Thijs is schrijfster en journaliste. Al in 1981 kreeg ze in Vlaanderen de prijs voor het beste literaire debuut. Bij uitgeverij Mozaïek publiceerde ze voor het eerst in 2004. In dat jaar verscheen haar boek ”Maanvrouw” (over het leven van Karen Blixen, de schrijfster en hoofdpersoon van de evergreen ”Out of Africa”). Nu publiceert dezelfde uitgever een autobiografische roman van haar. In december 1985 verliest Dolores Thijs haar zoon John van 13 jaar. Al eerder verscheen deze roman onder de titel ”Het jaar nul”. De oude versie is bewerkt en wordt nu opnieuw uitgegeven, onder de titel ”Een dag in december”. Ondertitel: ”Leven met de dood van een kind”. Naschokken
Thijs’ schrijfstijl is scherp, recht op het doel af. De lezer zit meteen midden in het verhaal en wacht op de bijl die zal vallen. Omdat de medewerkers van het zwembad ook zin hebben in kerstavond nemen ze het risico om het zwembad te verversen terwijl er nog gezwommen mag worden. De pomp zuigt John met zijn vriend Mark naar het afzuigrooster. De shock die volgt is indringend beschreven. De confrontatie met de dood is verpletterend. Het enige wat de ouders die avond mee naar huis krijgen is Johns zwemtas (mét Bijbeltje…).

Het leven staat stil terwijl de tijd doorgaat. Als verdoofd ondergaat de moeder alle gebeurtenissen die volgen op de dood. De eerste tijd is domweg hele dagen borduren het enige waartoe ze in staat blijkt te zijn. Ook haar man, zoon en dochter zijn vanaf die dag niet meer hetzelfde. Echte steun blijkt moeilijk te vinden, slechts een handjevol echte vrienden blijft achter. „Er vinden in die dagen heel wat verschuivingen plaats op het schaakbord der vriendschappen”, merkt de auteur op. Straatvrees wisselt af met lezingen over de (on)veiligheid van zwembaden, niet-eten wordt gevolgd door onbeheersbare eetbuien. „Hoeveel smartelijker blijken de weeën van de dood dan die van de geboorte.”

Het verdriet laat steeds weer nieuwe gezichten zien: van het dromen van zwangerschappen, het knuffelen van een pop, totale uitputting na vier uurtjes werk tot totale desinteresse voor alles wat voorheen boeide. Het verdriet is ongekend heftig. De naschokken blíjven voelbaar: het huwelijk strandt, de opgedane wond blijft voor de andere kinderen jarenlang schrijnen.

Op enkele dagboekfragmenten van de vader na is ”Een dag in december” vanuit het gezichtspunt van de moeder beschreven. Het is een indrukwekkend boek geworden. De gevoelens zijn diep, eerlijk en echt. De directe stijl van de schrijfster is de mijne, ik ben ervan gecharmeerd.

Troost
De aanwezigheid van een troostende God wordt nauwelijks ervaren. Hij gelooft, zij niet. Maar bij de confrontatie met zijn dode zoon kan de vader „voor het eerst de naam van God niet meer vinden.” De dominee stamelt tijdens de dienst: „Ik sta hier vandaag niet voor jullie maar om mijn eigen geloof terug te vinden.”

De schrijfster heeft altijd geloofd dat „dood dood is”, maar ze verandert van inzicht omdat alleen de gedachte hem terug te kunnen zien haar nu overeind houdt. Ze zoekt troost in de dorpskerk en ziet John als in een visioen wandelen met een man die lijkt op de afbeeldingen die ze van Jezus kent. Om later weer te zeggen: „Misschien zit hij nu wel bij Mozart op schoot. Bij Bach mag ook. En dat is een zeer troostrijke gedachte.”

De man verruilt ten slotte op middelbare leeftijd zijn vrouw voor een meisje dat de havo net verlaten heeft. Een bekend verschijnsel, maar in dit geval een lelijke, harde anticlimax.

Die inhoudelijke kant roept bij mij wel vragen op. Ik ben benieuwd naar de argumenten van uitgeverij Mozaïek om dit boek in hun fonds op te nemen. „Leve het papier, de inkt en het woord” zie ik in hun najaarscatalogus staan. Ik ben ook gek op dit trio, maar bij zo veel verdriet is het zo mager. Ik vond het zo bijzonder dat John zijn Bijbeltje overal mee naar toe nam. In dit geval was het gewoon prachtig geweest als het ook nog eens was opengegaan.

N.a.v. ”Een dag in december”, door Dolores Thijs; uitg. Mozaïek, Zoetermeer, 2005; ISBN 90 2399 135 4; 156 blz.; € 14,50.