Kijkwijzer is de opvolger van de Filmkeuring, die in de nadagen van het tweede paarse kabinet werd afgeschaft. Een van de pijlers van de nu vier jaar bestaande Kijkwijzer is zelfregulering. De rol van de overheid is beperkt tot meebetalen aan Kijkwijzer, terwijl de branche zelf mag beoordelen of tv-uitzendingen en dvd’s geschikt zijn voor jeugdige ogen. De maker of verspreider van een film vult een vragenlijst in, waarna het Nicam (het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media) er een etiket op plakt. Pictogrammen geven een minimumleeftijd aan en maken duidelijk of een film geweld, erotiek, enge scènes of grove taal bevat.De afgelopen jaren is er regelmatig kritiek geweest op Kijkwijzer. Reden voor de staatssecretarissen Van der Laan en Ross om het functioneren ervan eens te laten onderzoeken. In het donderdagmiddag gepresenteerde rapport krijgt Kijkwijzer een pluim. Er valt weliswaar wat te verbeteren, maar we zijn op de goede weg, menen de opstellers.

De belangrijkste kritiek op Kijkwijzer betrof de zelfregulering: ook hier is het de spreekwoordelijke slager die zijn eigen vlees keurt. Een deel van deze bezwaren is nog steeds terecht. De werkgroep TV-geweld, die Kijkwijzer kritisch volgt, noemt enkele voorbeelden van films die aantoonbaar verkeerd gecodeerd zijn. Een film met een liquidatie, een ontploffende auto met inzittenden en een injectienaaldmoord werd door omroep RTL5 geschikt geacht vanaf 6 jaar. Zelfs als de vragenlijst correct is ingevuld, komen er uitglijders voor. Om dat te voorkomen zou Kijkwijzer de films ook door een commissie van ouders en pedagogen moeten laten beoordelen.

Een veel groter probleem is dat het Kijkwijzersysteem om allerlei redenen niet goed werkt. De grote dagbladen weigeren de pictogrammen van Kijkwijzer te publiceren. Als het om pictogrammen op dvd’s gaat: bijna de helft van de films die jongeren bekijken is een eigenhandig gemaakte kopie. Datzelfde geldt voor computerspellen. De verpakking gaat daarbij vaak verloren, zodat ouders nauwelijks zicht hebben op de bijbehorende leeftijdsgrenzen. Wie illegaal kopieert, zal zich daar ook weinig van aantrekken. Bij video via internet laat Kijkwijzer het helemaal afweten, terwijl dat juist erg in opkomst is. Producenten van websites dwingen hun site te keuren, stuit op juridische barrières.

Daarom is het alternatief dat de adviseurs eergisteren aan de staatssecretarissen aanreikten zo interessant: zorg dat internetproviders standaard een internetfilter aan hebben staan. Abonnees moeten dan zelf aangeven dat ze het filter willen laten verwijderen. Dat is in ieder geval een betere benadering dan andersom. Het maakt mensen bewust van hun eigen keuze om toegang te krijgen tot de vuiligheid van internet. Door dit wettelijk vast te leggen en de filterontheffing aan een leeftijdtoets te koppelen, kan Van der Laan de paarse angel van zelfregulering verzachten en het welzijn van ons volk dienen.

Voor een christen zouden Kijkwijzer en internetfilters overbodig moeten zijn. Job had een verbond met zijn ogen gesloten dat hij niet zomaar naar een maagd zou zien. „Ziet Hij niet (is0(

mijn wegen, en telt Hij niet al mijn treden?” vervolgt hij. De praktijk leert echter dat bescherming noodzakelijk is. Ook op reformatorische schoolpleinen wisselen dvd’s van eigenaar. De grens tussen internet en tv is volledig vervaagd. De weerzin tegen speelfilm lijkt verdwenen. Internetfilters zouden betuttelend zijn. Maar als nu een seculiere commissie internetfilters aanbeveelt, moet dat toch tot nadenken stemmen?

Wie wijzer wil kijken doet er goed aan eerst eens de ogen te sluiten.