„Uw stem zal het begin zijn van een nieuw hoofdstuk in de Iraakse geschiedenis. Ik moedig jullie dan ook allemaal aan op te komen en je democratische recht om te stemmen te gebruiken, als een eerste stap naar het opbouwen van een stabiel, verenigd en welvarend Irak.” VN-secretaris-generaal Kofi Annan riep de Irakezen woensdag persoonlijk op naar de stembus te gaan.Stemmen is in Irak echter bepaald geen sinecure. Vrijwel direct na het openen van de stembureaus, om 05.00 uur Nederlandse tijd, weerklonk vanochtend het geluid van een eerste bomexplosie in de hoofdstad Bagdad. Het beruchte terreurnetwerk al-Qaida betitelde de verkiezingen als „het werk van satan” en heeft gedreigd „iedereen te doden die het waagt zijn stem uit te brengen.”

Desondanks is de verwachting dat de opkomst veel hoger zal zijn dan bij de verkiezingen voor de overgangsregering, op 30 januari. Die stembusronde leverde een klinkende overwinning voor de sjiietische partijen op, mede doordat de soennieten de stembusgang massaal boycotten. Zij zagen dertig jaar van politieke dominantie onder Saddam Hussein in rook opgaan. Nu heeft zelfs een aantal radicale soennitische verzetsbewegingen zijn aanhangers opgeroepen vandaag naar de stembus te gaan.

Dat tekent volgens dr. Christoph Sahm, directeur van het Britse onderzoeksbureau Oxford Research International (ORI), het optimisme onder de Iraakse bevolking. ORI hield voor de vijfde achtereenvolgende keer sinds de invasie in Irak een onderzoek onder Iraakse huishoudens over hun vertrouwen in de toekomst. „Ondanks alles gaan de Irakezen voor een democratisch bestel in een verenigd Irak - en ze hebben er ook alle vertrouwen in dat dat zal gebeuren”, aldus Sahm.

Die conclusie lijkt in tegenspraak met de dagelijkse berichten over bloedige aanslagen en chaos in Irak. Dat is echter vooral het beeld dat de media van het land schetsen, zegt Christoph Sahm. „Daarmee gaan ze voorbij aan de vele dingen die wél goed gaan in Irak. Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld een enorme groei van de consumptie in Irak - een van de indicatoren dat de bevolking vertrouwen heeft in de economie, en daarmee in de toekomst.”

De ORI-onderzoekers ondervraagden voor hun jongste peiling in totaal ruim 1700 Irakezen. Vanwege de veiligheidsrisico’s lag dat aantal een stuk lager dan in voorgaande jaren. Desondanks was het volgens Sahm „een uitgelezen mogelijkheid om in direct contact te komen met Iraakse gezinnen. Ruim 70 procent van de ondervraagden bestempelde hun dagelijks leven als ”goed” tot ”zeer goed”. Dat wijkt nauwelijks af van de uitkomsten van voorgaande jaren. Toch willen de media ons doen geloven dat het steeds slechter gaat in Irak. Als je echter kijkt naar de houding van de bevolking, dan is Irak opmerkelijk stabiel.”

Bij al dat optimisme past echter ook een forse kanttekening, waarschuwt de Britse wetenschapper. „In Centraal-Irak, waar de opstand zich het hevigst manifesteert, zijn de burgers een stuk pessimistischer. Daar heerst echt het gevoel dat men in een permanente staat van beleg leeft. Meer dan 50 procent van de bevolking in die regio beschouwt de huidige situatie in Irak als ”uitgesproken slecht”. Ook het aantal mensen dat zich uitspreekt tegen de Amerikaanse invasie van hun land, is in vergelijking met de afgelopen twee jaar sterk toegenomen.”

Wat de Irakezen gemeenschappelijk hebben, is de wens een sterke leider te hebben die het land bij elkaar kan houden. Sahm: „Uiteraard verlangt de bevolking niet terug naar de dagen van Saddam Hussein. Zij willen eerder een figuur als Konrad Adenauer, die Duitsland door de moeilijke jaren na de Tweede Wereldoorlog heen hielp. Als je kijkt naar de enorme verschillen in Irak -religieus en etnisch-, dan is zo iemand dringend nodig. Ik zie echter op dit moment niemand binnen de Iraakse elite die in staat is de eenheid te bewaren.”