Ondanks de stapel rapporten die staatssecretaris Van Geel (Milieu) hierover dinsdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, is niet duidelijk of er sprake is van vermindering van zwerfafval.In 2001 zijn afspraken gemaakt over een forse vermindering van het zwerfafval op straat en het aantal rondslingerende kleine frisdrankflesjes en -blikjes in het bijzonder. De hoeveelheid flesjes en blikjes in de bermen, parken en op straat moet aan het eind van dit jaar 80 procent minder zijn dan in 2001.

Nu blijkt dat „de benodigde monitoringsgegevens” ontbreken om veranderingen te meten, constateert de commissie Verpakkingen die Van Geel adviseert over het nieuwe verpakkingenbeleid. „Hoewel het beeld lijkt te ontstaan dat deze 80 procent reductie niet is gehaald, zijn er onvoldoende harde gegevens om deze uitspraak te staven en is de mogelijkheid niet uit te sluiten dat de reductie wel is gehaald”, stelt ook milieuadviesbureau CE.

Het Centrum voor Milieuwetenschappen van de Universiteit Leiden (CML) stelt dat de afspraken niet zijn nagekomen. „Er ligt wel minder afval op straat, maar dat komt louter en alleen doordat gemeenten veel meer opruimen. Het probleem groeit, omdat er steeds meer flesjes en blikjes worden gekocht.”

De staatssecretaris heeft harde cijfers nodig om een voorstel op te stellen over het wel of niet invoeren van statiegeld op kleine petflesjes en blikjes per 2006. Volgend jaar gaan de nieuwe regels voor verpakkingen in. Het kabinet wil dat de fabrikanten van bijvoorbeeld frisdrank, kant-en-klaarmaaltijden en huishoudelijke apparatuur zorgen voor het netjes opruimen en recyclen van de flessen, plastic bakjes en kartonnen dozen. Nu doen gemeenten dat via het huisvuil en het opruimen van zwerfafval.

De fabrikanten voelen wel wat voor dat nieuwe systeem. Om te verhinderen dat de overheid het statiegeldsysteem invoert voor de kleine flesjes hebben zij het afgelopen jaar proef gedraaid in Rotterdam, Helmond, Zwolle en Emmen met een aparte inzameling van de petflessen. Concrete resultaten over de inzameling laat het onderzoek van TNS NIPO voor deze proefsteden echter niet zien.