Westerhout baseert zijn vermoedens op de gang van zaken in de Haagse regio. „Een deel van de drugsmaffia verdient daar tegenwoordig de kost met een busje en een mobiele telefoon. Voor hen is dat heel lonend. Arbeid is achteraf onmogelijk terug te vinden. En als ze ontdekt worden, is er een kans dat ze het er afbrengen met een bestuurlijke boete. Die is hoog, maar voor een bedrijf wel te dragen.”Han Westerhout is projectleider voor Stichting Naleving Cao Uitzendkrachten (SNCU). Deze door de cao-partijen opgerichte club heeft tot taak toezicht te houden op de naleving van de regels in de cao voor de uitzendbranche. De centraal vastgelegde arbeidsvoorwaarden zijn recent door de minister algemeen verbindend verklaard, wat betekent dat alle uitzendbureaus zich daaraan dienen te houden.

„Voor ons vormt dat een vangnet. Als er geen andere cao’s van toepassing zijn, dient in principe na een periode van 26 weken hetzelfde loon voor hetzelfde werk te worden betaald”, zegt Westerhout. Sinds vorige maand speurt hij als projectleider naar bedrijven die zich niet aan de regels houden.

Binnen FNV Bondgenoten wordt gesproken over het ”project boeven vangen”. Sinds het zogenaamde flexakkoord in 1998 hebben maar liefst 16.500 arbeidsbureaus zich laten registreren. Daarnaast zijn talloze niet-geregistreerde bedrijfjes, bemiddelaars en adviseurs op dit terrein actief. Vooral als gevolg van de toestroom van Oost-Europese arbeidskrachten, voornamelijk Polen, stijgt hun aantal nog steeds explosief.

Westerhout: „In het akkoord werden prachtige afspraken gemaakt, maar de naleving ervan is niet geregeld. Ik vergelijk het met een weg met veel stoplichten en verkeersborden, maar zonder agent. Steeds meer deelnemers rijden door het rode licht. Dat heeft vooral te maken met de deelname van niet in Nederland geboren en getogen arbeidskrachten die de regels niet kennen. Allerlei partijen maken misbruik van hun zwakke positie.”

Westerhout heeft 8000 ondernemingsraden aangeschreven en maakt ook gebruik van FNV-kaderleden. „Ik ben letterlijk op zoek naar uitzendkrachten die niet conform de cao-bepalingen worden behandeld. Er moet een ernstig vermoeden zijn dat er zaken niet kloppen. Dan spreken we het bedrijf dat de uitzendkracht inhuurt aan.”

Lukt het niet om tot overeenstemming te komen, dan stapt de projectleider naar de rechter. „Dat kan een bedrijf veel geld kosten, want het is mogelijk om met terugwerkende kracht vijf jaar geld te vorderen.”

Westerhout is begonnen in zijn eigen regio, Rotterdam, en daarna afgezakt naar het zuiden. Inmiddels heeft hij al twintig zaken op het oog. „In de meeste gevallen gaat het om het niet verstrekken van loonstrookjes, het ontbreken van werkbriefjes, dat soort zaken.”

Voor de uitvoering van het project is anderhalf jaar uitgetrokken. Westerhout hoopt dat hij de gang naar de rechter niet al te vaak hoeft te maken. „Al die procedures zijn enorm belastend. De meeste bedrijven treden op het laatste moment met ons in overleg.”

Hij hoopt ook dat er een voor hem voordelige uitspraak komt in een zaak die zijn stichting heeft aangespannen tegen de leverancier van servicepersoneel, Mise en Place. „Een of meer veroordelingen kunnen ertoe leiden dat werkgevers eieren voor hun geld kiezen.” Mise en Place is een belangrijke werkgever voor studenten in de horeca. Voor veel grote evenementen, partijen en feesten put het bedrijf, dat zelf 120 vaste medewerkers in dienst heeft kent, uit een flexbestand van circa 4500 jongeren.

Al langere tijd ergert de SNCU zich aan het ontbreken van vakantietoeslagen en -dagen en het betalen van een all-in nettoloon door dit bedrijf. Gisteren diende bij de kantonrechter bij de Maastrichtse rechtbank een kort geding tegen Mise en Place. Geëist wordt binnen het bedrijf een controle te mogen uitvoeren.

Het bedrijf zelf houdt evenwel vol dat het geen uitzendorganisatie, maar een projectbureau is dat zelf in de meeste gevallen leidinggeeft op de werkvloer via projectbegeleiders. In dat geval is de cao niet van toepassing. Mise en Place zegt zelf de cao voor de horeca toe te passen. De rechter doet over drie weken uitspraak.