Ds. D. J. Engelsma stelt in ”Samengevoegd” indringend de vraag of de kerken het Woord van Christus uit pastorale motieven terzijde schuiven als het gaat over hertrouwen na een echtscheiding. Ds. D. J. Engelsma is predikant in de Protestant Reformed Churches in Amerika en docent aan het seminarie van deze kerken. In ”Samengevoegd. Bijbelse richtlijnen voor huwelijk en seksualiteit” snijdt hij de thematiek van de echtscheiding en het hertrouwen aan. Ook zaken die te maken hebben met seksualiteit in het huwelijk en het ongetrouwd zijn komen aan de orde.

Ds. Engelsma stelt indringend de vraag of de christelijke kerken nog wel willen gehoorzamen aan het Woord van Christus of dat ze dit uit pastorale motieven terzijde schuiven als het gaat over hertrouwen na een echtscheiding. Daarbij draait het om de bekende tekst uit Matthéüs19: „Maar Ik zeg u, dat zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, [die] doet overspel, en die de verlatene trouwt, doet [ook] overspel.”

Ds. Engelsma gebruikt forse woorden voor het bekritiseren van kerken die op grond van een andere exegese van deze tekst het hertrouwen van de onschuldige partij, na overspel van de partner, kerkelijk inzegenen. Hij noemt het publiekelijk hoererij bedrijven en wil niet weten van een ontbinding van een huwelijk door overspel. Hij verwijt de kerken water bij de wijn te doen en zelfs de deur voor echtscheiding en vervolgens voor hertrouwen open te gooien. Op blz. 75 voegt hij eraan toe: „De deur van de hemel zal niet zo wijd open gezet worden.” Op meer dan één plaats slaat de schrijver een forse toon aan, die ook collegiaal niet door de beugel kan. Zoals op blz. 76: „Terwijl de predikanten en synodes zich bezig houden met deze vrome praat, overspoelt het getij van verlaten, echtscheiding en hertrouwen hun gemeente…”.

Desondanks geeft de schrijver veel Bijbels onderbouwde standpunten over het huwelijk en de zonde van de echtscheiding. Heel spijtig is dat hij tegelijkertijd niet op een pastorale wijze op het vaak diep schrijnende huwelijksleed ingaat en zodoende toch het juiste evenwicht mist. Hij schrijft bijvoorbeeld op blz. 81: „Men mag niet uit elkaar gaan, zelfs niet in dit moeilijkste, meest gespannen, leed berokkenende en door moeite getekende huwelijk.”

Huiselijk geweld

Ik vraag mij af wat de schrijver pastoraal onderneemt als er bijvoorbeeld sprake is van huiselijk geweld. Wanneer een man zijn vrouw regelmatig slaat en trapt -soms met botfracturen tot gevolg- of als er sprake is van ongeremd dwingend seksueel gedrag van de man en er sprake is van verkrachting in het huwelijk. Of als een man dagelijks gekleineerd en psychologisch mishandeld wordt met woorden en gedragingen van zijn echtgenote. Ik mis hier de praktijk van het huwelijksleed uit een doorsnee kerkelijke gemeente. Daarmee verliest dit boek veel van zijn betekenis voor de pastorale werkelijkheid.

Daar staat tegenover dat de schrijver een uitstekend betoog heeft over één aspect van het huwelijksleven, namelijk de seksuele omgang binnen het huwelijk. Ds. Engelsma schrijft positief over de scheppingsbloem van de seksualiteit: „Binnen het huwelijk is seksualiteit, met haar intens genot, goed.” Ook hier is de kantekening te maken dat er in de praktijk van veel huwelijken beschadigde emoties kunnen zijn en seksualiteit meer een probleem dan een genot voor een of beide partners is.

De auteur zet vervolgens op een heldere wijze uiteen hoe man en vrouw aan elkaar verplicht zijn zich niet zonder elkaars toestemming voor een periode in de seksuele omgang aan elkaar te ontrekken. Seksualiteit wordt in Gods Woord wederzijdse schuld genoemd.

Op blz. 38 schrijft ds. Engelsma naar aanleiding van 1 Korinthe 7: 3-5: „Seksualiteit is een huwelijksplicht.” En op blz. 44: „Hoewel man en vrouw gezag hebben over elkaars lichaam, moet dit gezag uitgeoefend worden in liefde. Geen van beiden mag de ander misbruiken, dwingen of vernederen.” Deze Bijbelse lijn kan in de praktijk veel strijd en zelfverloochening vragen, maar is in Gods wijsheid een heel belangrijke regel voor het seksuele leven binnen het christelijke huwelijk.

Afwijzing

Strijd over de seksuele omgang tussen man en vrouw geeft soms pijnlijke gevoelens van afwijzing en kwetsuren in de huwelijksrelatie, brengt het huwelijk soms in gevaar. Op blz. 41 staat: „Voor onthouding is wederzijdse toestemming vereist, het mag niet eenzijdig opgelegd worden.” Het mag alleen voor een tijd. Niet permanent, ook niet voor een onbestemde periode. En dan alleen bedoeld om te vasten en te bidden. De schrijver noemt terecht en het op de praktijk gebaseerde gevaar van overspel door oplopende spanningen.

Omdat weinigen de gave hebben om zich te onthouden noemt de schrijver het regel dat christenen trouwen. Maar ongetrouwd blijven zoals in 1 Korinthe 7:8 genoemd wordt, betekent zeker geen tweederangs burger zijn en geeft de mogelijkheid tot speciale toewijding aan de Heere. Sommigen kiezen daarom terecht om als vrijgezel door het leven te gaan.